QA Và QC Là Gì?

QA và QC là gì? Chúng có điểm gì khác nhau? PMS tin rằng đây là thắc mắc mà rất nhiều bạn gặp phải trong quá trình làm việc. Thậm chí là có đôi lúc chúng ta sử dụng nhầm lẫn qua lại các thuật ngữ này… Thật ra thì, QA và QC trông giống giống nhưng rất là khác nhau. Hôm nay chúng ta cùng PMS tìm hiểu sự khác nhau này.

1. Nguồn gốc của QA và QC

Theo ISO 9000: 2015 thì “Chất lượng là mức độ của một tập hợp các đặc tính vốn có của một đối tượng đáp ứng các yêu cầu”. Cho nên nói một cách đơn giản, chất lượng là đáp ứng các yêu cầu. Trong đó, có yêu cầu của khách hàng như là yêu cầu về chức năng, yêu cầu về đóng gói, yêu cầu vận chuyển… Ngoài ra, còn phải đáp ứng các yêu cầu của tiêu chuẩn, chế định và pháp định.

Khái niệm về chất lượng mới được hiểu gần đây thôi. Nhưng thật ra, nó đã có từ rất lâu đời rồi. Ngược dòng lịch sử một chút. Bắt đầu từ cuộc cách mạng công nghiệp và sự phát triển của sản xuất hàng loạt. Thì từ khoảng năm 1920 người ta bắt đầu nói tới: “Kiểm soát chất lượng – Quality Control”. Phương pháp này tập trung vào thành phẩm cuối cùng, chủ yếu đảm bảo sản phẩm đạt được những yêu cầu.

Khoảng 30 năm sau đó, người ta nhận thấy rằng nếu chỉ tập trung vào thành phẩm thì quá trễ, chi phí quá cao. Và nó cũng quá thụ động, do đó khái niệm “Đảm bảo chất lượng – QA” ra đời, mục đích là tập trung xa hơn và các quy trình, các nguồn gây ra sai hỏng, nhằm giảm phế phẩm trước khi đến khâu cuối cùng. Rồi sau đó mãi đến năm 1980 thuật ngữ: “Quản lý chất lượng toàn diện – Total Quality Management” (TMQ) ra đời, nó là một phương pháp mà đúng như tên gọi, toàn diện, chất lượng là sự kết nối của tất cả các quy trình trong tổ chức, và là trách nhiệm của mọi người. Chúng ta sẽ nói về TQM sau.

1.1 QC là gì?

QC – Quality Control, theo ISO 9000:2015 – mục 3.3.7 thì: “Kiểm soát chất lượng là một phần của quản lý chất lượng, tập trung vào việc thực hiện các yêu cầu chất lượng”.

>>> Xem: Chuyên viên kiểm soát chất lượng QC

Như vậy QC là mức độ cơ bản nhất của quản lý chất lượng. Nó bao gồm tất cả các hoạt động bao gồm Kiểm tra, thử nghiệm, hoặc kiểm tra sản phẩm để đảm bảo sản phẩm được xuất đến khách hàng phải đạt yêu cầu. Do đó, QC tập trung vào các sự cố; nhằm khắc phục hoặc loại trừ để đảm bảo đầu ra đạt được yêu cầu mong đợi. Phạm vi tập trung của QC thường là khâu kiểm phẩm cuối cùng, trước khi xuất hàng.

Hạn chế lớn nhất của QC là hướng đến sản phẩm, nhằm loại trừ sản phẩm xấu. Nó là tập trung vào nhận diện (detection) đúng nghĩa, không làm cho chất lượng được cải thiện. Ngoài ra khi sản phẩm đã đến cuối quy trình thì rất tốn tiền và thời gian.

1.2 QA là gì?

QA – Quality Assurance – Đảm bảo chất lượng, theo ISO 9000:2015 – mục 3.3.6 thì “Một phần của quản lý chất lượng, tập trung vào việc mang lại lòng tin rằng các yêu cầu chất lượng sẽ được thực hiện.”

Như vậy, QA đi xa hơn trong việc quản lý chất lượng. QA tập trung vào hoạch định, tài liệu, hướng dẫn, tạo ra một quy tắc chung về chất lượng mà mọi người đều phải hiểu và thống nhất và cùng thực hiện để đạt đến chất lượng đầu ra, chứ không cần phải đợi đến công đoạn cuối như QC nữa. Từ đó tất cả những nguồn gây ra sự không phù hợp của sản phẩm được nhận diện và loại trừ từ rất sớm, nên hạn chế tối đa các vấn đề đến khâu cuối cùng. Từ đó giảm thiểu rất nhiều lãng phí gây ra ngay cả về mặt chi phí lẫn thời gian.

>>> Xem: Chuyên viên QA chuyên nghiệp

2.Phân biệt QA và QC

Để hiểu hơn, chúng ta hãy tưởng tượng. Một ngày nào đó bạn được giao giữ trẻ. Một đứa bé chưa biết đi mà chỉ biết bò. Để bò ra khỏi phòng nhất bé cũng phải mất 5-6 phút. Do đó, bạn có thể lựa chọn cứ mỗi 5 phút quay lại trông đứa bé một lần. Hoặc là bạn mua một cái nôi gỗ rồi đặt em bé vào, em bé sẽ không bò được ra ngoài nữa. Tất cả là do bạn lựa chọn. Nếu bạn muốn trông chừng em bé mỗi 5 phút thì bạn theo hướng QC. Bạn muốn đặt một chiếc nôi gỗ thì bạn theo hướng QA.

Khái niệm về QA và QC cũng đã được ông bà ta vận dụng từ rất lâu đời rồi. Ví du như, phòng bệnh hơn chữa bệnh. Phòng bệnh muốn nhấn mạnh đến QA, và chữa bệnh muốn nhấn mạnh đến QC. Và từ 4000 năm trước ông bà ta đã biết là QA hơn QC chứ không phải như phương Tây họ chờ đến năm 1950s.