Rủi ro trong sản xuất: Cách nhận diện và quy trình xử lý A-Z

Trong sự phát triển của sản xuất, việc hiểu và quản lý rủi ro là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp đảm bảo chất lượng sản phẩm, tuân thủ quy trình sản xuất và bảo vệ danh tiếng của mình. Hãy cùng Học Viện PMS tìm hiểu rủi ro trong sản xuất là gì, các loại rủi ro và quy trình quản lý rủi ro hiệu quả ngay tại bài viết dưới đây!

Rủi ro trong sản xuất là gì?

Rủi ro trong sản xuất là những tình huống hoặc yếu tố có thể gây ảnh hưởng đến quá trình sản xuất, dẫn đến sự gián đoạn, thất thoát hoặc thiệt hại cho sản phẩm, dự án hoặc doanh nghiệp. Rủi ro này có thể xuất phát từ nhiều nguồn khác nhau và có thể ảnh hưởng đến cả khía cạnh kỹ thuật, tài chính và quản lý.

Đối với các Doanh nghiệp sản xuất thường sẽ có 4 loại rủi ro là:

Rủi ro chiến lược
Rủi ro vận hành
Rủi to tuân thủ
Rủi ro tài chính

Quản lý rủi ro trong sản xuất là gì?

Quản lý rủi ro trong sản xuất là quá trình xác định, đánh giá, kiểm soát và giảm thiểu các rủi ro liên quan đến quá trình sản xuất để đảm bảo sự liên tục và hiệu quả của quá trình này. Mục tiêu chính của quản lý rủi ro là bảo vệ sự ổn định và chất lượng sản phẩm, đồng thời giảm thiểu sự cố và thiệt hại cho doanh nghiệp.

Quản lý rủi ro sản xuất là bảo vệ sự ổn định và chất lượng sản phẩm

Dưới đây là các nguyên tắc quản lý rủi ro trong sản xuất, cụ thể:

Không chấp nhận các rủi ro không cần thiết
Chấp nhận rủi ro khi lợi ích hơn chi phí
Ra các quyết định xử lý rủi ro ở cấp thích hợp
Kết hợp quản trị rủi ro vào vận hành và hoạch định ở mọi cấp độ

-> Đọc thêm: Mục tiêu của quản trị sản xuất trong doanh nghiệp

Các loại rủi ro trong sản xuất

Rủi ro về chất lượng

Rủi ro về chất lượng liên quan đến khả năng sản phẩm không đạt tiêu chuẩn chất lượng. Điều này có thể bao gồm sự cố sản xuất, sai sót trong quy trình kiểm tra chất lượng hoặc sự thiếu sót trong quy trình kiểm tra sản phẩm cuối cùng. Rủi ro về chất lượng có thể dẫn đến sự cố, trả đơn hàng hoặc ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp.

Rủi ro về sự cố thiết bị

Rủi ro về sự cố thiết bị liên quan đến hỏng hóc hoặc trục trặc của máy móc và thiết bị trong quá trình sản xuất. Sự cố này có thể làm gián đoạn hoạt động sản xuất, ảnh hưởng đến lịch trình sản xuất và thời gian giao hàng của doanh nghiệp.

Rủi ro về thiết bị thường hay bị hỏng hóc hoặc bị trục trặc

Rủi ro về sự an toàn lao động

Rủi ro về sự an toàn lao động liên quan đến nguy cơ chấn thương hoặc thương tích cho nhân viên trong quá trình sản xuất. Điều này bao gồm việc đảm bảo rằng các quy tắc an toàn được tuân thủ, thiết bị bảo vệ được sử dụng đúng cách và nhân viên được đào tạo để làm việc một cách an toàn.

Rủi ro về sản phẩm lỗi

Rủi ro về gián đoạn chuỗi cung ứng

Rủi ro về gián đoạn chuỗi cung ứng liên quan đến bất kỳ sự cố nào trong quá trình cung ứng nguyên liệu, thành phẩm hoặc dịch vụ. Sự cố này có thể dẫn đến thiếu hụt nguyên liệu hoặc thành phẩm và làm ảnh hưởng đến khả năng sản xuất và giao hàng.

-> Đọc thêm: Lãng phí trong sản xuất là gì? Cách nhận diện và xử lý

Quy trình quản lý rủi ro trong sản xuất hiệu quả

Bước 1: Nhận diện rủi ro

Để quản lý rủi ro hiệu quả, doanh nghiệp cần xác định và nhận biết các nguy cơ tiềm ẩn. Tùy thuộc vào lĩnh vực kinh doanh và đặc thù sản xuất của họ, mỗi công ty có thể đối mặt với các loại rủi ro riêng biệt, như đã trình bày trong phần trước.

Doanh nghiệp cần dựa vào các đặc điểm của ngành công nghiệp, phạm vi hoạt động và quy mô kinh doanh để xác định rủi ro quan trọng nhất.

Để xác định các nguy cơ, doanh nghiệp có thể áp dụng nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm kiểm tra dữ liệu lịch sử, sử dụng phương pháp Delphi, tham khảo ý kiến chuyên gia và sử dụng các công cụ để phân tích các lỗi trong quá trình sản xuất. Mỗi phương pháp này đều có điểm mạnh và hạn chế riêng, vì vậy kết hợp chúng để đạt được kết quả tối ưu là điều cần thiết.

Bước 2: Đánh giá rủi ro

Sau khi xác định rủi ro, doanh nghiệp cần tiến hành đánh giá các loại nguy cơ mà họ có thể phải đối mặt, nhằm xây dựng một chiến lược quản lý hợp lý. Để đánh giá rủi ro một cách hiệu quả, hai yếu tố quan trọng cần xem xét là tần suất xảy ra của rủi ro và mức độ tác động của rủi ro đó.

Để đánh giá rủi ro, các chuyên gia quản lý rủi ro phải đo lường tần suất xảy ra của các rủi ro cụ thể và xây dựng một phương tiện để đánh giá mức độ tác động hoặc ảnh hưởng của những rủi ro này đối với doanh nghiệp. Nhờ đó, họ có thể áp dụng những thông tin này vào việc quản lý các rủi ro đã được xác định trước đó.

Bước 3: Xử lý rủi ro

Xử lý rủi ro là việc xác định cách đối phó với các rủi ro đã được xác định nhằm hạn chế chúng đến mức chấp nhận được. Sau khi rủi ro được đánh giá dựa trên tần suất và mức độ tác động, chúng có thể được xử lý thông qua một trong bốn chiến lược sau:

Giảm rủi ro: Với những rủi ro có khả năng xảy ra thường xuyên và thiệt hại mỗi lần xảy ra nhỏ, doanh nghiệp sử dụng hệ thống kiểm soát nội bộ để giảm rủi ro.
Tránh rủi ro: Với những rủi ro có xác suất xảy ra thường xuyên và gây thiệt hại lớn, doanh nghiệp cần tránh thực hiện hoạt động tạo ra rủi ro đó hoặc thay đổi phương pháp, quy trình sản xuất hoặc sử dụng nguyên vật liệu thay thế để giảm rủi ro.
Chấp nhận rủi ro: Đối với các rủi ro không thường xảy ra và gây thiệt hại nhỏ, doanh nghiệp có thể quyết định chấp nhận rủi ro mà không cần kiểm soát. Họ cân nhắc khả năng xảy ra và tác động của rủi ro dưới góc độ mức chịu đựng rủi ro của họ và sau đó quyết định xem có nên chấp nhận rủi ro hay không.
Chuyển giao rủi ro: Đối với các rủi ro không thường xảy ra và gây thiệt hại lớn, doanh nghiệp có thể chuyển rủi ro đi bằng cách mua bảo hiểm hoặc hợp đồng với bên thứ ba để xử lý quá trình sản xuất. Chẳng hạn, họ có thể mua bảo hiểm phòng chống cháy nổ hoặc các sự kiện thiên tai hoặc thuê bên ngoài để sản xuất một phần sản phẩm được trang bị tốt hơn để xử lý quá trình sản xuất.

Luôn phải tìm cách ứng phó với rủi ro trong sản xuất

Bước 4: Kiểm soát rủi ro

Quản lý rủi ro là việc thực hiện các biện pháp, quy trình và thủ tục một cách nghiêm ngặt trong tổ chức để đảm bảo tuân thủ chỉ đạo của lãnh đạo trong việc giảm thiểu rủi ro và tạo điều kiện cho tổ chức đạt được các mục tiêu đề ra. Hoạt động quản lý rủi ro lý tưởng thường có ba đặc điểm:

Thiết kế kỹ lưỡng: Được tạo ra với sự quan tâm chi tiết.
Hiệu quả: Phải có khả năng hoạt động hiệu quả và đáng tin cậy.
Cập nhật định kỳ: Luôn được cải tiến và điều chỉnh theo thời gian.

Thường có ba loại hoạt động quản lý rủi ro:

Quản lý rủi ro phòng ngừa (còn gọi là quản lý rủi ro trước): Được thiết kế để ngăn ngừng các sai sót trong quá trình sản xuất trước khi chúng xảy ra.
Quản lý rủi ro phát hiện: Được tạo ra để theo dõi quá trình hoạt động và quy trình để xác định các thiếu sót, lỗi và sự cố trong sản xuất, từ đó áp dụng biện pháp kiểm soát phù hợp.
Quản lý rủi ro dò tìm (hay còn gọi là quản lý rủi ro sau): Được xây dựng để xác định các sai sót hoặc sự bất thường đã xảy ra và cho phép quản lý thực hiện các biện pháp khắc phục ngay lập tức.

Bước 5: Giám sát và báo cáo rủi ro

Quy trình theo dõi và báo cáo về rủi ro được thực hiện để đánh giá sự hiệu quả và tính phù hợp của khung quản trị rủi ro cho doanh nghiệp. Thông qua việc định kỳ theo dõi và đánh giá cách xử lý rủi ro, doanh nghiệp có khả năng điều chỉnh chương trình quản lý rủi ro sao cho phù hợp với tình hình thực tế.

Bên cạnh đó, việc báo cáo cho các bên liên quan về quá trình quản lý rủi ro bao gồm:

Đánh giá hiệu quả của các hoạt động kiểm soát (việc chúng có được thực hiện đúng cách hay không).
Đánh giá hiệu quả của khung quản trị rủi ro của doanh nghiệp.
Báo cáo về các rủi ro còn lại sau khi đã áp dụng các biện pháp ứng phó.

Quản lý rủi ro trong sản xuất là một phần quan trọng của hoạt động kinh doanh, nó đóng vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng, hiệu suất và an toàn trong sản xuất. Việc hiểu rõ rủi ro và áp dụng các biện pháp quản lý thích hợp là chìa khóa cho sự phát triển của doanh nghiệp.

Đọc thêm các bài viết liên quan: