Bảo trì phòng ngừa (PM): Định nghĩa, ưu & nhược điểm và quy trình

Bảo trì phòng ngừa là hoạt động bảo trì định kỳ các thiết bị, máy móc để giữ cho chúng luôn hoạt động ổn định, trơn tru và ngăn ngừa thời gian ngừng máy do gặp sự cố hỏng hóc bất ngờ ngoài kế hoạch. Để tìm hiểu sâu hơn về bảo trì phòng ngừa, hãy đọc tiếp bài viết bên dưới!

Bảo trì phòng ngừa là gì? 

Bảo trì phòng ngừa (Preventive Maintenance) hay bảo trì dự phòng, là một phương pháp bảo trì theo kế hoạch nhằm ngăn ngừa các sự cố thiết bị bất ngờ hỏng hóc và thời gian ngừng hoạt động của thiết bị. Phương pháp này nhằm xác định và giải quyết các vấn đề tiềm ẩn trước khi chúng trở nên nghiêm trọng, gây ra sự cố, chậm trễ hoặc gián đoạn.

Ví dụ về bảo trì phòng ngừa, hãy tưởng tượng việc quản lý một đội xe tải giao hàng thi thoảng bị hỏng hóc, gây chậm trễ tiến độ giao hàng và cần phải sửa chữa ngoài dự kiến. Liệu việc thay thế dây curoa và ống xả xe tải dựa trên kiểm tra trực quan có hiệu quả hơn về mặt chi phí không hay phải tự động thay thế sau một số dặm nhất định?

Bảo trì phòng ngừa có những loại nào?

Bảo trì phòng ngừa có bốn loại được sử dụng phổ biến, mỗi loại được xây dựng dựa trên bảo trì theo kế hoạch, chúng được tổ chức riêng biệt để ưu tiên các mục đích vận hành khác nhau, cụ thể:

Bảo trì theo thời gian (Time-based Maintenance)

Như tên gọi, bảo trì theo thời gian sẽ thực hiện vào các khoảng thời gian đã lên lịch, thường theo khuyến nghị nhà sản xuất. Ví dụ, kỹ thuật viên thực hiện công tác bảo trì hằng tuần đối với thiết bị quan trọng để đảm bảo năng suất sản xuất luôn cao nhất và tăng thời gian hoạt động thiết bị.

Bảo trì dựa trên tình trạng (CBM)

Loại bảo trì này sẽ thực hiện bằng cách kiểm tra tình trạng các bộ phận của thiết bị, nhớ đó mà nhóm bảo trì sẽ phát hiện ra các lỗi hoặc nguy cơ tiềm ẩn có thể gây ra hỏng hóc thiết bị trong tương lai. Hãy nhớ, mục đích của bảo trì dựa trên tình trạng không phải là để duy trì hoạt động máy móc liên tục, mà nó dùng để xem và đánh giá thiết bị này còn khả năng hoạt động tốt hay không.

Bảo trì dự đoán (PdM)

Bảo trì dự đoán được sử dụng bằng các công cụ giám sát lịch sử dữ liệu, tình trạng và phân tích để phát hiện, xác định và giải quyết các vấn đề về sự cố thiết bị trước khi chúng xảy ra trong quá trình hoạt động sản xuất. Phương pháp này giúp tối ưu hiệu suất thiết bị và tăng tuổi thọ thiết bị bằng cách liên tục đánh giá tình trạng thiết bị theo thời gian thực.

Bảo trì theo quy định

Bảo trì theo quy định là một chiến lược bảo trì chủ động hơi cả bảo trì dự đoán. Trong kho bảo trì dự đoán chỉ xác định các lỗi tiềm ẩn, thì bảo trì theo quy định đưa ra các hành động bảo trì khắc phục cụ thể để ngăn ngừa lỗi ngay từ đầu.

Bảo trì dựa trên rủi ro (RBM)

Bảo trì dựa trên rủi ro được sử dụng thông qua việc đánh giá tình trạng hỏng hóc của thiết bị có thể xảy ra để từ đó phân bổ nguồn lực phù hợp tối ưu hoạt động bảo trì. RBM ưu tiên bảo trì đối với các thiết bị có thể gây ra hỏng hóc hơn trong quá trình hoạt động.

Xem thêm: Bảo trì tự quản là gì? Hướng dẫn 6 bước triển khai bảo trì tự quản

Ưu và nhược điểm của bảo trì phòng ngừa

Ưu điểm

Bảo trì phòng ngừa sẽ có những lợi ích đáng kể như:

• Tuổi thọ thiết bị kéo dài: Nhờ có kế hoạch bảo trì phòng ngừa mà kỹ thuật viên có thể bảo dưỡng và kiểm tra thiết bị luôn ở điều kiện tối ưu trong suốt quá trình hoạt động, từ đó thiết bị cũng được nâng cao tuổi thọ.
• Giảm thời gian ngừng hoạt động: Việc chủ động kiểm tra và bảo trì thường xuyên thiết bị, máy móc có thể ngăn ngừng được sự cố thiết bị bất ngờ bị hỏng. Bảo trì dự phòng cũng cho phép hoạt động liên tục với khả năng gián đoạn thấp.
• Nâng cao an toàn lao động: Bảo trì dự phòng sẽ bao gồm các quy trình về an toàn lao động khi xử lý các lỗi của thiết bị. Nhờ vậy, kỹ thuật viên bảo trì có thể sửa chữa thiết bị ở tình trạng hỏng hóc và khắc phục sự cố trước khi xảy ra tai nạn hoặc thương tích trong lao động không mong muốn xảy ra.
• Tăng năng suất: Một thống kê cho thấy bảo trì kém sẽ làm giảm 20% năng suất sản xuất của doanh nghiệp. Bằng cách sử dụng bảo trì phòng ngừa, bạn sẽ đáp ứng được các yêu cầu bảo trì, ngăn chặn được sự sụt giảm năng suất và thời gian ngừng hoạt động của thiết bị.
• Giảm tiêu thụ điện năng: Bảo trì phòng ngừa cũng giúp ích về mặt môi trường, do các thiết bị điện khi bảo trì kém sẽ tiêu thụ điện năng nhiều hơn so với các thiết bị hoạt động bình thường. Nhờ đó hóa đơn tiền điện cũng giảm đáng kể.
• Giảm chi phí: Nhiều người ước tính việc vận một thiết bị cho tới lúc nó hỏng hóc sẽ tốn kém rất nhiều lần so với việc bảo trì định kỳ. Chi phí này phát sinh do thời gian máy ngừng hoạt động và sửa chữa bất ngờ, thay thế. Bằng cách bảo trì dự phòng, bạn sẽ biết thiết bị đó nên bảo trì và sửa chữa vào thời điểm phù hợp, tránh để hư rồi mới sửa.

Nhược điểm

Bên cạnh đó, bảo trì phòng ngừa cũng còn một số thách thức tiềm ẩn sau:

• Cần nhiều tài nguyên: Việc bảo trì dự phòng đòi hỏi nhiều nhân lực, phụ tùng và thời gian hơn. Điều này có nghĩa một số cơ sở sẽ chỉ tập trung vào bảo trì các thiết bị thiết yếu, quan trọng đối với hoạt động kinh doanh. Nếu bảo trì dự phòng quá nhiều cũng tốn kém chi phí hơn bảo trì khắc phục rất nhiều, đặc biệt là với các tài sản không quan trọng.
• Tốn thời gian: Như đã đề cập ở trên, loại bảo trì sẽ tốn nhiều thời gian. Vì quá trình kiểm tra các thiết bị phức tạp rất nặng nhọc, khiến một số người bỏ qua một số bước kiểm tra và bảo trì định kỳ.
• Khó khăn trong việc tổ chức: Nếu bạn có hàng trăm hàng nghìn thiết bị cần bảo trì sẽ có thể gặp khó khăn. Tuy nhiên, khó khăn này có thể được giảm thiểu bằng cách sử dụng phần mềm bảo trì riêng biệt. Một chương trình đào tạo về bảo trì bảo dưỡng thiết bị xưởng sản xuất cũng là điều nên cân nhắc.

Quy trình triển khai bảo trì dự phòng

Xây dựng một kế hoạch bảo trì phòng ngừa sẽ gồm 4 bước sau:

Bước 1: Xác định mục tiêu phòng ngừa

Đầu tiên, bạn cần xác định mục tiêu bảo trì phòng ngừa, chẳng hạn như:

• Hạn chế tình trạng thiết bị ngừng hoạt động do sự cố bất ngờ?
• Nâng cao tuổi thọ của thiết bị, máy móc?
• Giảm chi phí bảo trì bảo dưỡng thiết bị?

Mỗi vấn đề sẽ có những chiến lược bảo trì khác nhau, nên người quản lý thiết bị cần sắp xếp thứ tự ưu tiên các mục tiêu quan trọng về thiết bị, ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động của doanh nghiệp.

Bước 2: Lập kế hoạch bảo trì

Ở bước này, doanh nghiệp cần liệt kê các thiết bị và phân chia theo nhóm có mức độ ưu tiên từ cao xuống thấp. Những thông tin mà nhóm bảo trì có thể dựa vào để phân loại như thời hạn bảo hành khuyến nghị từ nhà sản xuất, tình trạng hoạt động, lần sửa chữa trước đó của thiết bị,… Nhờ đó, doanh nghiệp sẽ lên kế hoạch bảo trì phù hợp cho từng nhóm và sắp nguồn lực cho nguồn lực.

Bước 3: Phân bổ nguồn lực và thực thi bảo trì

Dựa vào mục tiêu và mức độ ưu tiên tình trạng máy móc, thiết bị. Nhóm bảo trì sẽ tiến hành thực hiện việc bảo trì dựa vào kế hoạch ở trên. Nếu tốt hơn, hãy chừa lại 10-20% thời gian dành cho hoạt động bảo trì ngoài kế hoạch, nhằm đối phó với những sự cố xảy ra không lường trước.

Bước 4: Đo lường và đánh giá

Để đánh giá chiến lược bảo trì có hiệu quả không, cần đo lường các chỉ số quan trọng trong bảo trì như MTBF (Thời gian trung bình mỗi lần hỏng), MTTR (Thời gian trung bình sửa chữa), OEE (Hiệu suất tổng thể thiết bị),… Dựa vào đó, doanh nghiệp có thể đánh giá và cải thiện cho những lần bảo trì tiếp theo.

Bảo trì phòng ngừa và bảo trì khắc phục có gì khác nhau?

Một yếu tố để phân biệt bảo trì phòng ngừa và bảo trì khắc phục là thời gian. Bảo trì khắc phục thường sẽ áp dụng chính sách chạy đến khi hỏng, rồi mới bắt đầu sửa chữa khi thiết bị ngừng hoạt động. Sau đó, nhóm bảo trì phải hoàn thành việc sửa chữa càng nhanh càng tốt để hạn chế thời gian ngừng hoạt động. Còn bảo trình phòng ngừa sẽ chủ động hơn trong việc bảo trì thiết bị bằng kế hoạch có sẵn để khắc phục trước khi sự cố thiết bị xảy ra.

Để rõ hơn, hãy cùng xem ưu và nhược điểm của hai loại bảo trì này qua bảng so sánh dưới đây:

Nhìn chung, bảo trì phòng ngừa sẽ là một lựa chọn phù hợp với những doanh nghiệp muốn giảm thiểu tình trạng thiết bị gặp sự cố, thời gian ngừng hoạt động và tăng tuổi thọ thiết bị. Điều quan trọng là phải biết lựa chọn các chương trình bảo trì nào phù hợp với nguồn lực của doanh nghiệp.