Mất tập trung là tình trạng khá phổ biến ở trẻ em, thường thể hiện qua việc hay quên, mơ màng hoặc nhanh chán khi học tập và vui chơi. Nếu kéo dài, điều này có thể ảnh hưởng đến kết quả học tập cũng như sự phát triển các kỹ năng xã hội của trẻ. Việc nhận biết sớm và áp dụng đúng phương pháp dạy trẻ kém tập trung đúng cách sẽ giúp cha mẹ hỗ trợ con hiệu quả hơn, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển sau này.
Những dấu hiệu nhận biết kém tập trung ở trẻ
Trẻ kém tập trung thường có những biểu hiện dễ nhận biết. Hãy cùng điểm qua các dấu hiệu dưới đây:
Trong khoa học thần kinh, sự chú ý là chức năng nhận thức giúp con người duy trì tập trung và loại bỏ yếu tố gây nhiễu. Ở trẻ em, khả năng này chưa hoàn thiện, nên việc mất tập trung khá phổ biến. Nếu tình trạng kéo dài, phụ huynh cần quan sát và áp dụng các phương pháp dạy trẻ kém tập trung sớm. Một số dấu hiệu thường gặp gồm:
- Xao lãng: trẻ dễ lơ đãng, thường xuyên bị phân tâm trong lúc học hay làm việc.
- Hay quên: kiến thức vừa tiếp thu nhanh chóng bị lãng quên, dẫn đến việc học không hiệu quả.
- Dễ chán nản: trẻ thường khởi đầu một hoạt động với sự hào hứng nhưng sớm bỏ dở giữa chừng.
Phân biệt kém tập trung thông thường và rối loạn giảm chú ý (ADD/ADHD)
| Tiêu chí | Kém tập trung thông thường | ADD | ADHD |
| Nguyên nhân | Môi trường, thói quen sinh hoạt | Yếu tố di truyền/ thần kinh | Yếu tố di truyền/ thần kinh |
| Triệu chứng chính | Dễ xao nhãng, thiếu tập trung tạm thời | Giảm chú ý kéo dài, hay quên, khó duy trì tập trung | Giảm chú ý kéo dài, tăng động, bồn chồn, hành động bốc đồng |
| Hành vi tăng động | Không | Không | Có |
| Tỷ lệ mắc | – | – | Khoảng 3–5%, bé trai cao hơn |
| Thời gian ảnh hưởng | Ngắn hạn, có thể cải thiện | Kéo dài | Kéo dài |
Các phương pháp dạy trẻ kém tập trung hiệu quả
Có rất nhiều phương pháp dạy trẻ kém tập trung đã được nghiên cứu và áp dụng. Dưới đây là một số cách phổ biến:
1. Điều chỉnh môi trường học tập
Một không gian học tập gọn gàng, yên tĩnh sẽ là yếu tố lý tưởng giúp trẻ tập trung dễ dàng hơn. Khi xung quanh có quá nhiều tiếng ồn, ánh sáng chói hoặc đồ đạc bừa bộn, não bộ trẻ sẽ liên tục bị thu hút đi bởi những kích thích không cần thiết.
Vì vậy, cha mẹ có thể bắt đầu bằng những thay đổi nhỏ: để bàn học gần cửa sổ có ánh sáng tự nhiên, loại bỏ thiết bị điện tử không liên quan và giữ cho không gian học luôn sạch sẽ.
2. Chia nhỏ các nhiệm vụ
Với những nhiệm vụ quá dài hoặc phức tạp, trẻ thường cảm thấy chán nản và dễ bỏ dở. Đây là cách khắc phục:
Ví dụ, thay vì làm một loạt 10 bài toán, trước tiên con hoàn thành 5 bài toán, sau đó nghỉ ngơi rồi tiếp tục làm phần còn lại. Khi nhiệm vụ được phân bổ thành các phần dễ quản lý, trẻ sẽ cảm thấy bớt áp lực và có thêm động lực khi hoàn thành từng phần việc.
3. Đặt ra giới hạn thời gian
Trẻ thường khó duy trì sự tập trung khi không biết nhiệm vụ sẽ kéo dài bao lâu. Một cách đơn giản là đặt giới hạn thời gian rõ ràng, chẳng hạn 15-20 phút cho mỗi hoạt động. Khi biết rằng có “điểm dừng” gần kề, trẻ dễ duy trì sự chú ý hơn thay vì thấy nhiệm vụ kéo dài quá lâu. Sau khi hoàn thành, hãy cho trẻ một khoảng nghỉ ngắn để não bộ kịp phục hồi.
4. Rèn luyện sự tập trung qua các hoạt động và trò chơi
Cho trẻ chơi các trò chơi trí tuệ
Những trò chơi tưởng chừng đơn giản như xếp hình Lego, cờ vua hay tìm điểm khác biệt lại chính là “bài tập thể dục” cho não bộ. Khi trẻ phải suy nghĩ, phân tích và đưa ra quyết định, các vùng não liên quan đến sự chú ý và tư duy logic được kích hoạt mạnh mẽ.
Khuyến khích trẻ vận động, chơi thể thao
Vận động thể chất sẽ giúp giải phóng năng lượng thừa, đồng thời thúc đẩy lưu thông máu và oxy lên não. Điều đó khiến trẻ tỉnh táo hơn, giảm căng thẳng và dễ tập trung hơn. Một buổi đi bơi, một trận cầu lông, đá banh hay đơn giản là 15 phút nhảy dây cũng mang lại tác dụng rõ rệt.
5. Sự hỗ trợ từ cha mẹ
Đồng hành và lắng nghe con
Các bậc phụ huynh cũng cần học cách lắng nghe con nhiều hơn, để con cảm thấy được thấu hiểu và đồng hành. Cha mẹ hãy dành thời gian trò chuyện, đặt những câu hỏi gợi mở và kiên nhẫn lắng nghe. Điều này sẽ giúp con giảm bớt áp lực.
Xem ngay: Kỹ năng lắng nghe là gì? 5 cách nâng cao khả năng lắng nghe tích cực
Khen ngợi đúng lúc
Khen ngợi không chỉ để công nhận kết quả, mà còn để ghi nhận quá trình nỗ lực của trẻ. Khi con cố gắng hoàn thành một bài tập dù chưa thật xuất sắc, một lời khen đúng lúc sẽ tiếp thêm niềm tin và giúp con duy trì sự tập trung ở những lần sau.
Kiểm soát cảm xúc
Khi giúp trẻ rèn khả năng tập trung, việc điều kiểm soát cảm xúc của cha mẹ cũng vô cùng quan trọng. Việc áp lực, la mắng hay so sánh chỉ khiến trẻ thêm tự ti, hoài nghi và khó tập trung hơn. Cha mẹ cần giữ bình tĩnh, nhẹ nhàng chỉ ra lỗi sai, hướng dẫn con cách sửa và khích lệ con thử lại. Khi có sự thoải mái, thấu hiểu, trẻ sẽ dần cải thiện khả năng tập trung mà không cảm thấy áp lực.
Kết luận
Khả năng tập trung là kỹ năng cần được rèn luyện lâu dài. Bằng việc tạo môi trường học tập phù hợp, xây dựng các thói quen tốt, kết hợp trò chơi trí tuệ và hoạt động thể chất, cùng sự đồng hành, lắng nghe của cha mẹ, trẻ có thể cải thiện sự chú ý một cách thuận lợi hơn. Các phương pháp dạy trẻ kém tập trung sẽ giúp cha mẹ đồng hành cùng con tốt hơn trong hành trình lớn khôn. Các bạn có thể xem thêm các thông tin hữu ích khác về kiến thức học tập của trẻ để cùng con rèn luyện sự tập trung, nâng cao kỹ năng học tập hiệu quả tại Học là Giỏi.
Đăng ký nhận bản tin
Hãy gửi thông tin để không bỏ sót bất kỳ tin tức hoặc chương trình khuyến mãi từ Học Viện PMS