Phong cách lãnh đạo giao dịch: Đặc điểm, Ưu và nhược điểm

Trách nhiệm của người lãnh đạo không chỉ là truyền cảm hứng và động viên nhân viên, mà còn cung cấp nguồn lực và cơ cấu cho đội nhóm của họ để họ có thể hoạt động tốt. Trong số đó, lãnh đạo giao dịch là một mô hình quản lý áp dụng phần thưởng và hình phạt khi cấp dưới làm việc không hiệu quả.

Hãy cùng PMS tìm hiểu định nghĩa, lợi ích, cách áp dụng cũng như một số ví dụ về phong cách lãnh đạo giao dịch mà các thương hiệu nổi tiếng trên thế giới áp dụng ra sao. Tìm hiểu ngay!

phong cách lãnh đạo giao dịch

1. Lãnh đạo giao dịch là gì?

Lãnh đạo giao dịch (Transactional Leadership) hay còn gọi là lãnh đạo quản lý, là phong cách lãnh đạo mà các nhà lãnh đạo sử dụng phần thưởng và hình phạt nhằm khuyến khích nhân viên cấp dưới của họ làm việc hiệu suất và để động viên họ.

Mô hình lãnh đạo quản lý đặt ra các tiêu chí cho nhân viên dựa trên các yêu cầu đã được xác định trước đó. Đánh giá hiệu suất là phương pháp phổ biến nhất để đo lường sự thành công của nhân viên.

lãnh đạo giao dịch là gì

Mối quan hệ giữa người lãnh đạo và cấp dưới dựa trên các lý thuyết cho rằng cá nhân không có động lực tự chủ và cần có cơ cấu, chỉ đạo và giám sát để hoàn thành nhiệm vụ của mình. Lý thuyết này cũng cho rằng người lao động sẽ thực hiện nhiệm vụ của mình khi người lãnh đạo giao dịch đề xuất một điều gì đó mà người lao động mong muốn, ví dụ như trả lương.

Lý thuyết lãnh đạo được mô tả bởi nhà xã hội học Max Weber, sau đó được giáo sư Bernard M. Bass mở rộng vào đầu những năm 1980.

Xem thêm: Cách xây dựng phong cách lãnh đạo quản lý

2. Nên áp dụng phong cách lãnh đạo quản lý cho ai?

Lãnh đạo giao dịch thường được áp dụng bởi quản lý ở cấp trung và cấp cao trong các doanh nghiệp vừa và lớn. Thông thường, các doanh nghiệp này đã có sự ổn định và không cần tìm kiếm sự thay đổi trong tổ chức. Họ đã áp dụng các phương pháp và hoạt động cố định, không đòi hỏi nhiều thời gian hoặc sáng tạo để hoàn thành công việc.

Đặc biệt, các công ty bán hàng thường hướng đến một mục tiêu chung và đạt được khi mọi người hoạt động ở mức độ cao nhất. Việc ghi nhận hiệu suất thông qua việc đáp ứng hạn ngạch rất phổ biến trong các doanh nghiệp áp dụng kiểu lãnh đạo quản lý. Ví dụ, một công ty có đội ngũ bán hàng lớn có thể áp dụng trả hoa hồng cho nhân viên bán hàng.

cách áp dụng lãnh đạo giao dịch

Còn trong các lĩnh vực sáng tạo như quảng cáo hay Marketing, phong cách lãnh đạo giao dịch không phải lúc nào cũng phát huy hiệu quả. Do phong cách này thường tuân theo các tiêu chí cố định, nên thường xung đột với sự sáng tạo và có thể làm giảm động lực thay vì thúc đẩy sự phát triển cá nhân. Vì thế, các nhà sáng tạo cần có sự linh hoạt để tạo ra ý tưởng, khẩu hiệu hoặc chiến lược quảng cáo phù hợp cho sản phẩm của họ.

3. Ví dụ về các thương hiệu nổi tiếng áp dụng lãnh đạo giao dịch

Dưới đây là một số thương hiệu nổi tiếng áp dụng phong cách lãnh đạo quản lý:

IBM: Thomas J. Watson, người sáng lập IBM, ông đã thiết lập một hệ thống khen thưởng rõ ràng để khuyến khích nhân viên đạt được mục tiêu và tuân thủ các quy tắc.
General Electric: Jack Welch, cựu CEO của General Electric, ông áp dụng hệ thống đánh giá hiệu suất “rank and yank” để phân loại nhân viên dựa trên hiệu quả, và những người có hiệu suất thấp nhất có thể bị sa thải.
McDonald’s: Ray Kroc, người sáng lập McDonald’s, đã tạo dựng đế chế thức ăn nhanh của mình bằng cách áp dụng một hệ thống nhượng quyền được tiêu chuẩn hóa cao. Hệ thống này dựa trên các quy trình và quy định rõ ràng, giúp đảm bảo chất lượng và hiệu quả hoạt động của các nhà hàng McDonald’s trên toàn thế giới.
Walmart: Sam Walton, người sáng lập Walmart, đã sử dụng phong cách lãnh đạo giao dịch tập trung vào chi phí thấp và hiệu quả hoạt động. Ông đã thúc đẩy nhân viên làm việc chăm chỉ và tiết kiệm chi phí bằng cách áp dụng các quy trình và hệ thống kiểm soát chặt chẽ.
Toyota: Toyota nổi tiếng với hệ thống sản xuất Toyota (TPS), tập trung vào cải tiến liên tục và loại bỏ lãng phí. Hệ thống này dựa trên các nguyên tắc như “just-in-time” và “kaizen”, khuyến khích nhân viên liên tục tìm kiếm các cách thức để cải thiện hiệu quả công việc.

ví dụ về phong cách lãnh đạo giao dịch

4. Đặc điểm của lãnh đạo giao dịch

Các nhà lãnh đạo giao dịch sẽ có những đặc điểm sau đây:

Tập trung vào các mục tiêu ngắn hạn
Sử dụng hệ thống khen thưởng và trách phạt
Không thích sự linh hoạt
Không thích sự đổi mới, sáng tạo
Ưu tiên các chính sách và thủ tục có cấu trúc
Tuân thủ các quy tắc và mục tiêu được xác định rõ ràng
Thẳng thắn và thực dụng

Đọc thêm: Rèn luyện phong cách lãnh đạo dân chủ

5. Ưu và nhược điểm của phong cách lãnh đạo giao dịch

ưu và nhược điểm lãnh đạo giao dịch

5.1 Ưu điểm

Mặc dù mô hình lãnh đạo giao dịch với cấu trúc vững chắc có vẻ không hấp dẫn đối với một số người, nhưng nó lại mang lại một số ưu điểm so với các phong cách quản lý khác, bao gồm:

Đạt được mục tiêu: Thường các công ty áp dụng phong cách lãnh đạo quản lý thường đặt ra mục tiêu ngắn hạn, điều này có nghĩa là kết quả có thể được nhìn thấy ngay lập tức. Từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc đạt được các mục tiêu nhanh hơn
Sự hiệu quả: Kiểu lãnh đạo này có hiệu quả trong các doanh nghiệp lâu đời hoặc các tổ chức mới vì nó hỗ trợ cấu trúc và quy trình chung. Ngoài ra, nó có thể đạt được mục tiêu ngắn hạn nhanh chóng.
Tính nhất quán: Phong cách lãnh đạo quản lý có thể tạo điều kiện cho việc đảm bảo tính nhất quán trong kết quả bằng cách áp dụng các quy trình đã được thiết lập ngay cả trong các tổ chức lớn.
Sự ổn định: Phong cách này hỗ trợ các môi trường làm việc đòi hỏi sự lặp lại cao. Nó duy trì các quy tắc và quy định của công ty và rất phù hợp trong các tình huống áp lực cao.
Cấu trúc rõ ràng: Trong các tổ chức áp dụng lãnh đạo giao dịch, mọi khía cạnh của bộ phận đều được định rõ từ trên xuống dưới. Với vị trí là nhân viên, bạn luôn biết rõ vai trò cụ thể của mình và những gì được mong đợi từ bạn. Điều này loại bỏ sự mơ hồ trong các vị trí tương tự trong công ty và giảm thiểu sự trùng lặp hoặc chồng chéo công việc giữa các đồng nghiệp.

Bài viết cùng chủ đề:

5.2 Nhược điểm

Bên cạnh đó, nó cũng có một số nhược điểm phải kể đến như:

Thiếu sự linh hoạt: Lãnh đạo quản lý chỉ tập trung vào việc duy trì tình trạng hiện tại chứ không thúc đẩy sự thay đổi.
Không có sự đổi mới: Lý thuyết lãnh đạo giao dịch đã bị chỉ trích vì tập trung quá nhiều vào việc duy trì các quy trình đã được thiết lập sẵn, gây cản trở cho sự sáng tạo và đổi mới từ nhân viên.
Thiếu động lực: Khi nhân viên không được khuyến khích đề xuất sáng kiến cá nhân và ý kiến đóng góp của họ không được chấp nhận. Điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến động lực làm việc của họ.
Thiếu mục tiêu dài hạn: Nếu chỉ tập trung vào các mục tiêu ngắn hạn mà không có các mục tiêu dài hạn, công ty có thể gặp khó khăn khi đối mặt với những tình huống bất lợi hoặc thiếu tầm nhìn cho tương lai, đặc biệt là trong bối cảnh nhu cầu thị trường luôn biến động và sở thích người tiêu dùng ngày càng thay đổi.
Quá phụ thuộc vào nhà lãnh đạo: Ở một số thời điểm, nhà quản lý có thể chỉ lắng nghe tiếng nói của chính họ, đơn giản vì họ không phải chịu trách nhiệm trước bất kỳ cấp dưới nào. Điều này dẫn đến bản thân nhà quản lý thiếu động lực làm việc hoặc thái độ trịch thượng đối với cấp dưới.

6. Sự khác nhau giữa lãnh đạo giao dịch và lãnh đạo chuyển đổi

Nhà lãnh đạo giao dịch khác với lãnh đạo chuyển đổi về cả cơ cấu và phương pháp. Cụ thể:

Lãnh đạo giao dịch được biết đến như là phong cách quản lý chỉ huy, vì người lãnh đạo ra lệnh cho cấp dưới về những gì cần thực hiện. Các nhà lãnh đạo này tập trung vào việc đạt được các mục tiêu ngắn hạn và thực hiện nhiệm vụ một cách chính xác và theo yêu cầu kỹ thuật. Thay vì thúc đẩy sự thay đổi, họ thường tuân theo các giao thức và quy trình đã được thiết lập.

Còn lãnh đạo chuyển đổi thường được xem là một phong cách quản lý bán hàng. Những nhà lãnh đạo này thúc đẩy tầm nhìn của họ, đồng thời tạo động lực và truyền cảm hứng cho nhân viên thay vì chỉ đạo, điều này giúp họ vượt qua những thử thách và làm việc hướng tới mục tiêu lớn hơn.

Lãnh đạo giao dịch thúc đẩy lợi ích cá nhân, trong khi đó lãnh đạo chuyển đổi ưu tiên sự phát triển của nhóm.

lãnh đạo giao dịch vs lãnh đạo chuyển đổi

Để trở thành một lãnh đạo giỏi, bạn có thể tìm hiểu khóa học về kỹ năng lãnh đạo của PMS. Với chương trình đào tạo chuyên sâu, và đặc biệt đồng hành cùng chương trình là các chuyên gia giàu kinh nghiệm luôn truyền cảm hứng, phương pháp giảng dạy độc đáo và áp dụng thực tế trong quá trình học. Nhanh tay đăng ký để nhận các ưu đãi đặc biệt dành cho bạn nhé!

Xem thêm các phong cách lãnh đạo khác: