Trong hoạt động sản xuất và kinh doanh, “vật tư” không còn là khái niệm xa lạ với doanh nghiệp, tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ bản chất của nó. Trong bài viết này, PMS sẽ làm rõ vật tư là gì? Có những nhóm nào và cách quản lý vật tư hiệu quả mà doanh nghiệp cần biết!
Vật tư là gì?
Vật tư là gì? Trước hết chúng ta phải hiểu vật tư là một khái niệm rộng, bao gồm các loại như vật liệu, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng, phụ kiện, văn phòng phẩm,… được doanh nghiệp mua về để sử dụng cho quá trình sản xuất và kinh doanh trong nhiều lĩnh vực như sản xuất, y tế, xây dựng, văn phòng,…
Trong cụm từ “vật tư”, thì vật có nghĩa là “nguyên vật liệu”, còn tư có nghĩa là “tư liệu sản xuất”. Vật tư sẽ có những khái niệm như:
Vật tư sản xuất là các nguyên vật liệu, thiết bị, dụng cụ, nhiên liệu được sử dụng cho mục đích sản xuất tạo ra sản phẩm cuối cùng để bán trực tiếp đến cho khách hàng.
Vật tư y tế sẽ bao gồm các loại dụng cụ, thiết bị, vật dụng, hóa chất, sinh phẩm y tế và các loại vật tư tiêu hao được sử dụng trong lĩnh vực y tế để hỗ trợ quá trình khám chữa bệnh, chẩn đoán, điều trị và phẫu thuật để nâng cao sức khỏe cho bệnh nhân.
Vật tư phụ là những vật liệu có vai trò hỗ trợ quá trình sản xuất, chúng không phải là thành phần chính cấu thành nên sản phẩm cuối cùng, nhưng lại cần thiết để quá trình sản xuất diễn ra hiệu quả, suôn sẻ và đạt chất lượng. Ví dụ như trong ngành sản xuất đồ gỗ, các vật tư phụ sẽ là ốc vít, đinh, keo dán, bản lề, tay nắm,…
Vật tư gồm những nhóm gì?
Với khái niệm vật tư ở trên, thì chúng sẽ được chia thành 2 nhóm chính gồm: Nhóm nguyên vật liệu (Vật tư tiêu hao) và nhóm công cụ, dụng cụ.
Nhóm nguyên vật liệu (Vật tư tiêu hao)
Trước hết, ta cũng tìm hiểu vật tư tiêu hao là gì? Vật tư tiêu hao là những vật tư được sử dụng hết trong quá trình sản xuất, không còn tồn tại ở trạng thái ban đầu sau khi sử dụng. Điểm nhận biết là chúng không thể tái sử dụng, tái chế và có giá trị đơn vị thấp.
- Nguyên vật liệu chính: Là những nguyên vật liệu trực tiếp tạo ra sản phẩm cuối cùng hoặc một phần của nó. Tùy vào mỗi ngành nghề thì nguyên vật liệu chính sẽ khác nhau, ví dụ ngành xây dựng thì có đá, cát, xi măng,.. ngành may mặc thì có vải, chỉ may, phụ kiện trang trí,..
- Nguyên vật liệu phụ: Là những vật liệu phụ trợ dùng để đóng gói, bảo quản, tăng tính thẩm mỹ để đảm bảo an toàn trong quá trình vận chuyển như vỏ hộp, bao bì, chai lọ, thùng carton, băng dính,…
- Nguyên vật liệu thay thế: Là những vật liệu dự phòng, sử dụng với mục đích thay thế cho những vật liệu bị hao hụt, lỗi trong quá trình sản xuất.
- Nguyên vật liệu dư thừa (phế liệu): Là những vật liệu còn thừa sau khi sản xuất xong các thành phẩm. Các phế liệu đó có thể là bao bì, mảnh vụn từ sắp thép, gỗ, vải thừa,.. thì sẽ được doanh nghiệp đem đi tái chế lại hoặc thanh lý cho các bên đơn vị thu mua.
- Nhiên liệu: Là những vật liệu liên quan tới năng lượng tự nhiên phục vụ cho các hoạt động sản xuất tại doanh nghiệp, cơ sở sản xuất như năng lượng điện, mặt trời, dầu, than, gas, pin,…
Nhóm công cụ và dụng cụ
Đây là nhóm vật tư không bị tiêu hao trong quá trình sản xuất, nhưng sau thời gian dài sử dụng thường xuyên thì sẽ bị hao mòn. Các công cụ và dụng cụ hỗ trợ trong sản xuất có thể là ốc, vít, xe nâng, búa, kìm,… hay là các thiết bị bảo hộ lao động như nón bảo hộ, mặt nạ, dây đai an toàn, găng tay,…
>> Xem thêm: Định mức tiêu hao nguyên vật liệu: Công thức tính & quy định
Vậy vật tư khác gì với nguyên vật liệu?
Vật tư sẽ bao gồm nhiều loại vật liệu, dụng cụ, thiết bị, phụ kiện,…ở dạng có thể là nguyên liệu, bán thành phẩm hoặc thành phẩm. Còn nguyên vật liệu đơn giản chỉ là những vật liệu thô ban đầu sử dụng để tạo ra sản phẩm để bán cho khách hàng.
Vật tư thường sẽ tham gia “gián tiếp hoặc trực tiếp” vào quá trình sản xuất. Còn nguyên vật liệu mặc định sẽ “tham gia trực tiếp” vào quá trình sản xuất.
Tóm lại, cả vật tư và nguyên vật liệu đều là những yếu tố đầu vào của quá trình sản xuất để tạo ra sản phẩm. Tuy nhiên, vật tư sẽ mang tính khái niệm rộng hơn so với nguyên vật liệu.
Cách quản lý và bảo quản vật tư hiệu quả
Bảo quản và quản lý vật tư cho doanh nghiệp là việc làm quan trọng cần được thực hiện. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp tránh được tình trạng hư hỏng, thất thoát hoặc hao hụt trong lúc sản xuất. Dưới đây chúng tôi sẽ gợi ý cho bạn những phương pháp hữu ích nhất:
- Lập kế hoạch và hoạch định nhu cầu vật tư: Dựa vào lịch sử tiêu thụ sản phẩm qua từng giai đoạn, doanh nghiệp cần đưa ra những dự báo và lập kế hoạch hoạch định nhu cầu vật tư nhằm cẩn thận trong việc mua sắm số lượng vật tư vừa đủ tránh thiếu hụt hoặc dư thừa quá nhiều.
- Xây dựng quy trình quản lý kho tối ưu: Xây dựng một quy trình quản lý kho bài bản từ A-Z sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, chi phí và nâng cao hiệu suất công việc.
- Sắp xếp vật tư trong kho khoa học, logic: Mỗi kho hàng đều có một diện tích nhất định, việc sắp xếp kho hàng khoa học và logic sẽ tránh được tình trạng lộn xộn vật tư, bỏ sót và khó kiểm soát kho. Bên cạnh đó, bạn cũng sẽ biết được hàng hóa, vật tự nào được nhập – xuất trước theo phương pháp FIFO.
- Kiểm kê kho vật tư theo định kỳ: Hoạt động kiểm kê kho định kỳ cần được thực hiện thường xuyên để đảm bảo hàng hóa không bị sai lệch, thất thoát hoặc thiếu hụt vật tư khi cần sản xuất.
- Lựa chọn nhà cung cấp vật tư uy tín: Việc lựa chọn nhà cung ứng vật tư uy tín sẽ giúp doanh nghiệp đảm bảo vật tư luôn được giao đúng hẹn, đúng số lượng và giá cả phù hợp.
- Sử dụng các phần mềm quản lý kho (WMS) thông minh: Đây được xem là một phương pháp hiện đại, hiệu quả bậc nhất vì nó có thể giúp doanh nghiệp biết chính xác số lượng tồn kho, vị trí và tình trạng theo thời gian thực. Bằng cách sử dụng mã vạch/QR để quét sẽ giảm thiểu sai sót và tăng tốc độ kiểm kê so với thủ công. Quan trọng là hệ thống thể tự động tạo báo cáo tồn kho, nhờ vậy mà bạn có thể có cái nhìn tổng quan và đưa ra quyết định kịp thời dựa trên dữ liệu.
Tóm lại, thủ kho là vị trí quan trọng đối với các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất nhằm đảm bảo hàng hóa trong kho không bị thất thoát, hư hỏng và nâng cao hiệu quả hoạt động kho và tối ưu chi phí lưu kho.
Hiểu được tầm quan trọng của vật tư, PMS chúng tôi đã nghiên cứu, thiết kế và cung cấp khóa học quản lý tồn kho và hoạch định nhu cầu vật tư cho những đối tượng thủ kho, nhân viên nghiệp vụ kho, quản lý kho, bộ phận thu mua và các bộ phận khác liên quan tới kho. Nếu quan tâm về khóa học, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua hotline 0965 845 468 để được hỗ trợ tư vấn cụ thể.
Đăng ký nhận bản tin
Hãy gửi thông tin để không bỏ sót bất kỳ tin tức hoặc chương trình khuyến mãi từ Học Viện PMS