Just in time là gì? Mục đích & cách mô hình JIT hoạt động

Quản lý tồn kho là một thách thức lớn đối với nhiều doanh nghiệp. Quá nhiều hàng tồn kho có thể dẫn đến lãng phí và chi phí lưu kho cao, trong khi quá ít hàng tồn kho có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt hàng hóa và mất khách hàng. JIT giúp doanh nghiệp giải quyết được bài toán này bằng cách giảm thiểu lượng hàng tồn kho đến mức tối thiểu.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn về phương pháp Just in time là gì, điều kiện và cách thức hoạt động của phương pháp này, cùng những mục tiêu mà nó hướng đến. Chúng ta cũng sẽ thảo luận về các mối liên hệ trong việc áp dụng JIT và ví dụ thực tiễn của mô hình này.

JIT – Just In Time là gì?

Just-in-time (JIT) là hệ thống quản lý hàng tồn kho sử dụng chiến lược đồng bộ việc đặt mua nguyên liệu thô phù hợp với lịch trình sản xuất. Bằng cách chỉ nhận nguyên vật liệu khi cần thiết cho quy trình sản xuất, JIT giúp các doanh nghiệp có thể tối đa năng suất, giảm thiểu lãng phí và chi phí tồn kho.

Tuy nhiên để mô hình Just in time mang lại hiệu quả, đòi hỏi nhà sản xuất phải dự đoán nhu cầu chính xác. Và để hiểu rõ hơn cách mà JIT hoạt động, hãy cùng PMS tìm hiểu tại phần dưới đây.

Điều kiện để áp dụng Just in time hiệu quả

Sẽ có những kiểu doanh nghiệp phù hợp hơn với mô hình JIT:

Những doanh nghiệp sản xuất theo quy trình liên tục, có tính chất lặp lại trong các hoạt động.
Một đặc trưng khác của JIT là nó phù hợp hơn đẻ áp dụng với những lô hàng vừa và nhỏ. Khi này nhờ vào quy mô sản xuất tượng tự, việc tiếp nhận và vận chuyển vật liệu được diễn ra dễ dàng. Thay vì sản xuất những lô hàng lớn và xảy ra tình trạng tồn kho nghiêm trọng.
JIT được áp dụng tốt hơn khi các công đoạn trong nhà máy được phân bổ thành từng giai đoạn liên tục, hành động sau được thực hiện nối tiếp ngay khi hành động trước hoàn thành. Không để xảy ra tình trạng dừng máy và người nhân công phải chờ đợi.
Chỉ thực hiện sản xuất số lượng sản phẩm cần thiết đúng với số lượng cần thiết.
Mỗi công đoạn đều có trách nhiệm đảm bảo quy trình sản xuất ra sản phẩm đáp ứng được các chỉ tiêu chất lượng. Thực hiện nghiệm thu và loại bỏ những sản phẩm không đạt yêu cầu để tránh ảnh hưởng đến hoạt động của bộ phận khác.
Just in time là mô hình đòi hỏi có sự hợp tác hài hòa giữa các bên cung cấp và sản xuất.

Just in time hoạt động như thế nào?

Để phương pháp Just in time có thể duy trì độ chính xác, nó cần được hoạt động dựa trên 4 nguyên tắc sau:

Đúng sản phẩm: Cung cấp đúng sản phẩm cần thiết cho quá trình sản xuất.
Đúng số lượng: Sản xuất đúng số lượng sản phẩm để không làm tăng chi phí tồn kho.
Đúng địa điểm: Hàng hóa phải được giao đến đúng địa điểm sản xuất hoặc lắp ráp.
Đúng thời điểm: Sản xuất sản phẩm vào thời điểm thích hợp, tránh trường hợp dư thừa hoặc thiếu hụt.

Khi được dựa trên các nguyên tắc phù hợp, hệ thống Just in time có thể đi vào hoạt động. Hình ảnh sau đây sẽ mô tả một cách cụ thể:

Just in time hoạt động như thế nào? — Mô hình hoạt động của hệ thống Just in time

Đầu tiên, khách hàng đặt hàng trực tiếp với nhà sản xuất.
Sau khi nhận được đơn hàng, nhờ vào dự báo sản xuất chính xác và tính linh hoạt của JIT, nhà sản xuất tức thì đặt hàng với các nhà cung cấp.
Nhà cung cấp nhận đơn hàng và vận chuyển đến nhà sản xuất các nguyên liệu cần thiết để đáp ứng đơn hàng của khách hàng.
Cuối cùng, nguyên liệu thô được nhà sản xuất tiếp nhận, chế biến và bán cho khách hàng.

Mục tiêu của JIT là gì?

Mục tiêu của Just-in-Time là giúp tăng lợi nhuận đầu tư (ROI) của doanh nghiệp bằng cách giảm chi phí lưu trữ hàng tồn kho, tăng hiệu suất và giảm lãng phí. Cụ thể:

Giảm thiểu lãng phí hàng tồn kho

Hệ thống Just in time giúp loại bỏ tình trạng sản xuất dư thừa, xuất hiện khi khi nguồn cung sản phẩm vượt quá nhu cầu sử dụng, dẫn đến tích trữ hàng tồn kho không bán được.
Khi đó, những sản phẩm này trở thành hàng tồn kho chết, gây lãng phí tồn kho. Nhưng khi áp dụng JIT, bạn chỉ đặt những gì cần thiết, do đó không có nguy cơ tích lũy hàng tồn kho không sử dụng được.

Nâng cao hiệu quả

Tăng tỷ lệ quay vòng hàng tồn kho: Hiệu quả cao hơn dẫn đến tỷ lệ quay vòng hàng tồn kho cao hơn.
Nguồn cung địa phương: Tận dụng các nhà cung cấp có vị trí địa lý gần với công ty, khoảng cách ngắn giúp việc giao hàng được đúng hẹn, đúng giờ và đúng dự tính.

Tăng Năng suất

Thời gian hoàn thành sản phẩm nhanh hơn: Các nhà sản xuất có thể sản xuất sản phẩm nhanh hơn.
Dễ dàng điều chỉnh đơn đặt hàng: JIT giúp dễ dàng thực hiện các đơn đặt hàng có sự thay đổi về số lượng hay cả về tính năng của sản phẩm.

Tránh sai lỗi khi sản xuất

Giảm lỗi sản phẩm: Những sai sót trong sản xuất có thể được phát hiện và sửa chữa nhanh chóng, giảm số lượng sản phẩm lỗi.
Hoạt động hiệu quả hơn: Các nhân viên làm việc theo trình tự công việc có sẵn, điều này giúp giảm tỷ lệ xảy ra lỗi. Nó cũng giúp loại bỏ lượng hàng hóa chờ xử lý đang tích tụ tại các bộ phận.

Giảm chi phí

Giảm chi phí lưu kho: Chi phí lưu kho hàng tồn kho được tiết giảm tối thiểu vì không sử dụng nhiều không gian.
Giảm áp lực tài chính: Nhờ JIT, doanh nghiệp chỉ cần đặt nguyên liệu khi cần, vì vậy có sẵn tài chính cho các mục đích khác quan trọng hơn.
Giảm chi phí lao động: Chi phí lao động thấp vì số giờ lao động cần thiết để thực hiện các đơn hàng thường ít hơn sản xuất toàn thời gian.

Cải thiện Chất lượng

Giảm hàng tồn trên dây chuyền sản xuất: Ít sản phẩm tồn đọng cho phép các nhóm tập trung vào việc xây dựng các sản phẩm chất lượng cao hơn.
Ít hỏng hóc: Vì lượng hàng tồn kho là không quá nhiều, nên tình trạng xảy ra hư hỏng cũng được giảm đi đáng kể.
Chất lượng được kiểm soát: Nhà cung cấp đảm bảo chất lượng hàng hóa trước khi giao đến bộ phận sản xuất.

Mối liên hệ giữa JIT – Kanban – Kaizen

Kanban là một hệ thống lập lịch sản xuất của người Nhật Bản, nó thường được sử dụng kết hợp với hệ thống sản xuất tinh gọn LEAN và JIT – Just in time. Taiichi Ohno, một kỹ sư công nghiệp tại Toyota, đã phát triển kanban nhằm cải thiện hiệu quả sản xuất.

Hệ thống Kanban kết hợp cùng JIT để xác định thời gian của một chu kỳ sản xuất, từ đó giúp giới hạn số lượng hàng tồn kho phù hợp trong quá trình làm việc để tránh quá tải.

Ngoài ra, JIT còn được bắt nguồn từ Kaizen, một thuật ngữ tiếng Nhật có nghĩa là “thay đổi để tốt hơn”. Kaizen hướng đến việc cải tiến liên tục hoạt động. Giống như JIT, mục tiêu của Kaizen trong sản xuất là giảm thiểu lãng phí và nâng cao chất lượng.

-> Đọc thêm: Sơ đồ chuỗi giá trị VSM là gì? Nó liên quan gì tới JIT, Kaizen và Kanban

6. Ví dụ về mô hình Just in time của Toyota

Toyota là một trong những ví dụ nổi tiếng nhất về các công ty sử dụng phương pháp JIT. Toyota liên kết chặt chẽ với các nhà cung cấp của họ thông qua hệ thống Kanban và các giao thức điện tử. Khi cần, các nhà cung cấp sẽ giao hàng trực tiếp tới nhà máy Toyota theo yêu cầu, quá trình này giảm thiểu chi phí lưu giữ hàng tồn kho.

Xem thêm: Ứng dụng Kaizen tại Toyota thành công như thế nào?

Ngoài ra, Toyota cũng không ngừng cải thiện quy trình sản xuất và quản lý nguồn cung để tối ưu hóa hiệu suất và giảm lãng phí. Qua đó có thể thấy, nhờ hệ thống Just in time, Toyota có thể duy trì một quy trình sản xuất linh hoạt và hiệu quả, đáp ứng nhu cầu của thị trường một cách chính xác.

Tóm lại, Just in time là một mô hình phù hợp để doanh nghiệp tối ưu hoạt động sản xuất, giảm lãng phí thời gian, tiền bạc. Tất nhiên, phương pháp này đòi hỏi cần có sự phối hợp chặt chẽ của các bên với nhau. Từ khâu cung cấp, vận chuyển và sản xuất.

Vì vậy, sự hiểu rõ về cách hoạt động của JIT và các công cụ khác như Kanban hay Kaizen là điều hết sức cần thiết. Tại các khóa học PMS, chúng tôi đặc biệt quan tâm, đề cập và hướng dẫn về mô hình JIT bởi sự cần thiết của phương pháp này. Cùng tìm hiểu ngay khóa đào tạo Lean Manufacturing – sản xuất tinh gọn của Học Viện PMS sẽ giúp các bạn sẽ hiểu rõ hơn.