Có nhiều khái niệm liên quan đến hệ thống Lean Manufacturing, là công cụ ra đời từ Hệ thống sản xuất Toyota và đã được doanh nghiệp này triển khai và áp dụng từ những năm 1950 cho đến thời điểm hiện tại. Vậy Lean Manufacturing là gì mà cho đến ngày nay vẫn còn mang lại nhiều giá trị? Cùng Học viện PMS xem qua bài viết này để tìm ra câu trả lời nhé!
Mục lục
1. Lean Manufacturing là gì?
Lean Manufacturing còn gọi là hệ thống sản xuất tinh gọn là công cụ ứng dụng các phương pháp quản lý hiện đại nhằm liên tục loại bỏ tất cả những lãng phí không đáng có trong quá trình sản xuất. Lợi ích chính của hệ thống này nhằm cắt giảm chi phí, thời gian sản xuất nhưng không làm giảm sản lượng và chất lượng thành phẩm.
Nhờ vào việc nắm bắt lợi ích và ứng dụng Lean Manufacturing hiệu quả mà Toyota được xem là một trong những công ty sản xuất hiệu quả nhất trên thế giới, là công ty được xem như chuẩn mực điển hình về việc áp dụng Lean Manufacturing.
Thời điểm hiện tại, Mô hình sản xuất tinh gọn Lean đang được áp dụng ngày càng rộng rãi tại các công ty sản xuất hàng đầu, điển hình là các nhà sản xuất ôtô lớn và các nhà cung cấp thiết bị cho các công ty này. Lean Manufacturing đang trở thành đề tài ngày càng được nhiều doanh nghiệp quan tâm với mong muốn nâng cao lợi thế cạnh tranh và phát triển trên thị trường.
2. Lợi ích của mô hình Sản xuất tinh gọn Lean
2.1. Phế phẩm và sự lãng phí
Giảm phế phẩm và các lãng phí hữu hình không cần thiết, bao gồm sử dụng vượt định mức nguyên liệu đầu vào, phế phẩm có thể ngăn ngừa, chi phí liên quan đến tái chế phế phẩm, và các tính năng trên sản phẩm vốn không được khách hàng yêu cầu.
2.2. Chu kỳ sản xuất
Sản xuất tinh gọn hỗ trợ giảm thời gian thực hiện quy trình và chu kỳ sản xuất bằng cách giảm thiểu thời gian chờ đợi giữa các công đoạn, cũng như thời gian chuẩn bị cho quy trình và thời gian chuyển đổi mẫu mã hay quy cách sản phẩm
2.3. Mức tồn kho
Giảm thiểu mức hàng tồn kho ở tất cả công đoạn sản xuất, nhất là sản phẩm dở dang giữa các công đoạn. Mức tồn kho thấp hơn đồng nghĩa với yêu cầu vốn lưu động ít hơn.
2.4. Năng suất lao động
Mô hình Lean giúp cải thiện năng suất lao động bằng cách vừa giảm thời gian nhàn rỗi của công nhân, đồng thời phải đảm bảo công nhân đạt năng suất cao nhất trong thời gian làm việc (loại bỏ những công việc hay thao tác không cần thiết).
2.5. Tận dụng thiết bị và mặt bằng
Sử dụng thiết bị và mặt bằng sản xuất hiệu quả hơn bằng cách loại bỏ các trường hợp ùn tắc và gia tăng tối đa hiệu suất sản xuất trên các thiết bị hiện có, đồng thời giảm thiểu thời gian dừng máy.
2.6. Tính linh động
Có khả năng sản xuất nhiều loại sản phẩm khác nhau một cách linh động hơn với chi phí và thời gian chuyển đổi thấp nhất. Mô hình sản xuất tinh gọn cũng giúp tối ưu hóa khả năng sản xuất của thiết bị.
2.7. Sản lượng
Nếu có thể giảm chu kỳ sản xuất, tăng năng suất lao động, giảm thiểu ùn tắc và thời gian dừng máy, công ty có thể gia tăng sản lượng một cách đáng kể từ cơ sở vật chất hiện có.
Hầu hết các lợi ích trên đều dẫn đến việc giảm giá thành sản xuất – ví dụ như, việc sử dụng thiết bị và mặt bằng hiệu quả hơn dẫn đến chi phí khấu hao trên đơn vị sản phẩm sẽ thấp hơn, sử dụng lao động hiệu quả hơn sẽ dẫn đến chi phí nhân công cho mỗi đơn phị sản phẩm thấp hơn và mức phế phẩm thấp hơn sẽ làm giảm giá vốn hàng bán.
Một cách hiểu khác về Lean Manufacturing đó là việc nhắm đến mục tiêu: với cùng một mức sản lượng đầu ra nhưng có lượng đầu vào thấp hơn – ít thời gian hơn, ít mặt bằng hơn, ít nhân công hơn, ít máy mọc hơn, ít vật liệu hơn và ít chi phí hơn.
3. Các nguyên tắc chính của mô hình Lean Manufacturing
Các nguyên tắc chính trong Lean Manufacturing có thể được tóm tắt như sau:
3.1. Nhận thức về sự lãng phí
Bước đầu tiên là nhận thức về những gì có và những gì không làm tăng thêm giá trị từ góc độ khách hàng. Bất kỳ vật liệu, quy trình hay tính năng nào không tạo thêm giá trị theo quan điểm của khách hàng được xem là thừa và nên loại bỏ. Ví dụ như việc vận chuyển vật liệu giữa các phân xưởng là lãng phí và có khả năng được loại bỏ.
3.2. Chuẩn hoá quy trình
Sản xuất tinh gọn Lean đòi hỏi việc triển khai các hướng dẫn chi tiết cho sản xuất, gọi là Quy Trình Chuẩn. Trong đó cần thể hiện đầy đủ nội dung để triển khai hệ thống quản lý chất lượng bao gồm: trình tự, thời gian và kết quả cho tất các thao tác do công nhân thực hiện. Điều này giúp loại bỏ sự khác biệt trong cách các công nhân thực hiện công việc.
Bài viết trình bày Hệ thống quản lý chất lượng toàn diện TQM là gì?
3.3. Quy trình liên tục
Lean thường nhắm tới việc triển khai một quy trình sản xuất liên tục, không bị ùn tắc, gián đoạn, đi vòng lại, trả về hay phải chờ đợi. Công đoạn này thường được áp dụng với phương pháp Kanban, nếu triển khai thành công, thời gian chu kỳ sản xuất sẽ được giảm đến 90%.
3.4. Sản xuất “Pull”
Còn được gọi là Just-in-Time (JIT), sản xuất Pull chủ trương chỉ sản xuất những gì cần và vào lúc cần đến. Sản xuất được diễn ra dưới tác động của các công đoạn sau, nên mỗi phân xưởng chỉ sản xuất theo yêu cầu của công đoạn kế tiếp.
3.5. Chất lượng từ gốc
Lean Manufacturing nhắm tới việc loại trừ phế phẩm từ gốc và việc kiểm soát chất lượng được thực hiện bởi các công nhân như một phần công việc trong quy trình sản xuất.
3.6. Liên tục cải tiến
Phương pháp sản xuất tinh gọn đòi hỏi sự cố gắng đạt đến sự hoàn thiện bằng cách không ngừng loại bỏ những lãng phí khi phát hiện ra chúng. Điều này cũng đòi hỏi sự tham gia tích cực của công nhân trong quá trình cải tiến liên tục.
Đọc thêm nội dung:
- 5S là gì? Quy trình các bước thực hiện tiêu chuẩn 5S
- Kaizen là gì? Lợi ích và cách triển khai phương pháp Kaizen hiệu quả
4. Những doanh nghiệp nào sẽ được lợi từ mô hình Lean Manufacturing
4.1 Ngành công nghiệp sản xuất
Lean Manufacturing được sử dụng rộng rãi nhất trong các ngành công nghiệp thiên về sản xuất, có quy trình nhân công lặp đi lặp lại, cụ thể như các doanh nghiệp trong lĩnh vực: xử lý gỗ, may mặc, lắp ráp xe, lắp ráp điện tử và sản xuất thiết bị… Trong những ngành công nghiệp này, Lean có tác động mạnh mẽ đến các thao tác làm việc của công nhân thực hiện trên công cụ hoặc vận hành máy móc. Qua đó, cải tiến hệ thống làm việc, loại bỏ nhiều lãng phí và nâng cao năng suất một cách hiệu quả.
Vì Lean Manufacturing loại bỏ nhiều vấn đề liên quan đến lịch sản xuất nên Lean Manufacturing đặc biệt thích hợp cho các công ty chưa có hệ thống Hoạch định Nguồn lực Doanh nghiệp (ERP) hoặc chưa có hệ thống để hoạch định yêu cầu vật tư (MRP), lịch sản xuất hay điều phối sản xuất.
4.2 Điều này đặc biệt quan trọng ở Việt Nam
Nhận thấy nhiều công ty tư nhân Việt Nam đang hoạt động dưới mức công suất khá đáng kể, hoặc thường giao hàng không đúng hẹn do các vấn đề trong hệ thống quản lý và lên lịch sản xuất. Sản xuất tinh gọn – Lean Manufacturing cũng thích hợp cho các ngành có chiến lược ưu tiên việc rút ngắn thời gian chu kỳ sản xuất tới mức tối thiểu để tạo được thế mạnh trong cạnh tranh cho công ty.
Gần đây một vài doanh nghiệp trong nước đã chủ động tiến hành đào tạo Lean Manufacturing và áp dụng các phương pháp lean nhằm loại trừ những bất hợp lý trong hoạt động kinh doanh dẫn đến việc cải thiện thời gian quy trình sản xuất và dịch vụ.
Chẳng hạn như Toyota Bến Thành, một trung tâm dịch vụ bảo trì xe của Toyota ở Việt Nam, qua quá trình áp dụng Lean đã giảm thiểu đáng kể quy trình dịch vụ bảo trì xe từ 240 phút xuống chỉ còn 45-50 phút cho mỗi xe đồng thời tăng lượng xe được bảo trì trong ngày từ 4-6 xe lên tới 16 xe tại mỗi điểm bảo trì. Toyota Bến Thành đã đạt được những giảm thiểu đáng kể về thời gian quy trình bằng cách loại bỏ thời gian chờ đợi không cần thiết cùng với các thao tác và di chuyển không hợp lý của công nhân. Ví dụ này giúp bạn hình dung được tầm quan trọng của Lean Manufacturing là gì và đó cũng chính là lý do Mô hình sản xuất tinh gọn Lean có thể tồn tại đến ngày nay.
5. Các công cụ sản xuất tinh gọn Lean Manufacturing
- Nguyên tắc 5S và tổ chức nơi làm việc
- Chuẩn hóa công việc
- Lưu đồ chuỗi giá trị
- Duy trì hiệu suất tổng thể
- Kaizen
- Cân bằng chuyền và đúng thời điểm
- Chuyển đổi nhanh
- Ngăn ngừa lỗi và hỏng
- Kanban
- 5S
6. 7 lãng phí trong sản xuất tinh gọn
- Sản xuất dư thừa
- Chờ đợi
- Tồn kho
- Vận chuyển
- Quy trình thừa
- Thao tác
- Tái chế
Xem thêm bài viết liên quan:
- Phương pháp quản trị Lean Six Sigma và cách triển khai hiệu quả
- Bảo trì năng suất toàn diện TPM là gì?
