Hãy hình dung về những nhà lãnh đạo luôn truyền cảm hứng làm việc cho bạn. Mỗi người trong số họ đều có một cách tiếp cận riêng biệt để thúc đẩy động lực và năng động trong nhóm của họ. Hiện có nhiều phong cách lãnh đạo nhóm khác nhau và mỗi phong cách đều có thể ảnh hưởng đặc biệt đến sự phát triển của tổ chức.
Vì thế, trong bài viết này chúng tôi sẽ chia sẻ tổng quan về khái niệm, vai trò, các loại và cách để tìm ra phong cách lãnh đạo quản lý nào phù hợp cho mình nhé!
Phong cách lãnh đạo là gì?
Phong cách lãnh đạo (Leadership style) được hiểu là phương thức và hành vi của nhà lãnh đạo khi hướng dẫn, quản lý và động viên đến người khác nhằm tới hướng tới mục tiêu chung của tổ chức.
Phong cách lãnh đạo của một người lãnh đạo cũng quyết định cách họ thực hiện chiến lược và kế hoạch nhằm đáp ứng được mong đợi trong kinh doanh và sự thành công của nhóm họ đang lãnh đạo.
Tại sao cần phải biết phong cách lãnh đạo của mình?
Hiểu rõ phong cách quản lý lãnh đạo của mình có thể giúp bạn chỉ đạo và phản hồi đầy đủ cho nhân viên giúp họ nắm rõ hơn về cách suy nghĩ, quyết định và chiến lược mà bạn có thể áp dụng trong quá trình quản lý kinh doanh.
Đồng thời, nó cũng giúp bạn hiểu được cách mà cấp dưới đánh giá bạn và lý do tại sao họ có thể đưa ra phản hồi cụ thể. Ví dụ, nếu một nhân viên cảm thấy không có không gian để thể hiện ý kiến của mình và không thoải mái tại nơi làm việc, điều đó có thể là dấu hiệu cho bạn biết rằng bạn cần là một nhà phong cách lãnh đạo ủy quyền để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho sự phát triển cá nhân của họ.
Hiểu rõ bản thân mình lãnh đạo theo phong cách gì có thể giúp bạn cải thiện trong việc với những phản hồi hạn chế. Các kiểu phong cách lãnh đạo đều mang theo những nguy cơ tiềm ẩn, nhưng đồng thời cũng mở ra cơ hội cho bạn để tự chủ điều chỉnh những khía cạnh cần cải thiện.
Xem thêm: Leadership là gì? Tầm quan trọng & điều cần tránh khi làm Leader
Để tìm hiểu rõ hơn phong cách lãnh đạo có mấy loại, loại nào phù hợp và tốt nhất với bạn. Cùng tìm hiểu thông tin tiếp theo mà chúng tôi đề cập ngay dưới đây.
Các phong cách lãnh đạo nhóm phổ biến
Phong cách ủy quyền
Lãnh đạo theo phong cách ủy quyền hay còn gọi là phong cách lãnh đạo tự do (Laissez-faire leadership) được hiểu đơn giản là những phương pháp mà người lãnh đạo trao quyền và bàn giao trách nhiệm cho nhân viên để họ tự giải quyết vấn đề và ra quyết định.
Thường thì phong cách này sẽ áp dụng cho các công ty có đội ngũ nhân sự nhiều kinh nghiệm, chuyên môn cao. Tuy nhiên, do ít được quan sát và theo dõi nên thường sẽ dẫn đến tình trạng nhân viên làm việc giảm năng suất công việc.
Ưu điểm:
- Thúc đẩy khả năng sáng tạo và sự đổi mới của nhân viên
- Giúp nâng cao kiến thức, phát triển kỹ năng chuyên môn cho nhân viên
- Tăng cường trách nhiệm, sự tự chủ trong công việc
- Giúp nhân viên gắn kết lâu dài với tổ chức
Nhược điểm:
- Do thiếu người theo dõi, kiểm soát, giám sát nên công việc sẽ không đúng tiến độ
- Dễ thiếu sự đồng nhất trong công việc
- Đòi hỏi nhân viên có chuyên môn cao
- Nhân viên sẽ cảm thấy không được chỉ đạo và thiếu động lực làm việc, nhất là những người mới
Ví dụ: Một nhóm chuyên gia giàu kinh nghiệm đang làm việc với một dự án phức tạp đòi hỏi chuyên môn cao và làm việc độc lập. Người lãnh đạo của nhóm cần cung cấp hướng dẫn và tài nguyên nhưng cho phép các thành viên trong nhóm tự quản lý và từ ra quyết định. Phong cách này khuyến khích sự sáng tạo và tự quản lý của các thành viên trong nhóm.
Phong cách lãnh đạo chuyển đổi
Phong cách lãnh đạo chuyển đổi (Transformational leadership) là cách nhà lãnh đạo truyền cảm hứng cho nhân viên để họ vượt qua giới hạn bản thân và đạt được những thành tựu vượt xa những gì họ mong đợi.
Những người mang phong cách này thường có tầm nhìn xa, trí tuệ về cảm xúc, đồng cảm và khả năng giao tiếp tốt.
Ưu điểm:
- Khuyến khích nhân viên biết khả năng của mình tới đâu để họ bước chân ra khỏi vùng an toàn.
- Giúp tổ chức đạt được những mục tiêu cao cả
- Tăng sự gắn kết, tin tưởng giữa lãnh đạo và quản lý, nhân viên với nhau.
Nhược điểm:
- Dễ bỏ qua lộ trình học tập của mỗi thành viên thay vì mục tiêu chung của tổ chức
- Nhân viên dễ kiệt sức vì các mục tiêu của tổ chức
Ví dụ: Một tổ chức A đang gặp khó khăn cần phải trải qua một quá trình tái cơ cấu để duy trì tính cạnh tranh trên thị trường. Vì thế, nhà lãnh đạo cần truyền cảm hứng cho nhân viên với tầm nhìn về thành công tương lai của tổ chức. Họ khuyến khích sáng tạo và ủng hộ nhân viên nhận nhận thức về sự thay đổi, dẫn đến một quá trình tái cấu trúc thành công.
Phong cách lãnh đạo độc đoán (chuyên quyền)
Phong cách lãnh đạo độc đoán hay còn gọi là độc tài (Autocratic leadership) là cách mà người lãnh đạo tự ra quyết định mà không lắng nghe bất cứ ý kiến từ người khác. Phong cách này thích hợp với những tình huống mà doanh nghiệp đang cần xử lý các tình huống khủng hoảng hay cần hành động quyết đoán nhanh chóng.
Ưu điểm:
- Giúp nhà lãnh đạo có những quyết định nhanh chóng không cần ý kiến của người khác
- Giúp nhân viên biết chính xác những việc cần làm và những mong đợi, từ đó tạo ra sự nhất quán trong công việc
Nhược điểm:
- Khiến nhân viên cảm thấy không được tôn trọng và dẫn đến thiếu động lực để làm việc
- Thiếu sự sáng tạo và đổi mới so với đối thủ cạnh tranh
- Dễ dẫn đến sai lầm khi thiếu sự đóng góp ý kiến, phản hồi từ nhân viên
Ví dụ: Trong tình huống khẩn cấp khi công ty X gặp vấn đề kinh doanh có thể dẫn đến sự sụp đổ, lúc này cần có hành động để giải quyết tình hình nhanh chóng. Vì thế, người lãnh đạo cần tự chủ và ra quyết định một cách độc lập, chỉ dẫn các thành viên trong nhóm về những điều cần làm mà không cần sự đóng góp ý kiến từ họ.
Phong cách lãnh đạo dân chủ
Phong cách lãnh đạo dân chủ sẽ trái ngược với lãnh đạo độc đoán ở trên, vì phong cách dân chủ sẽ thể hiện người lãnh đạo sẽ đưa ra quyết định dựa trên những đóng góp, ý kiến của những thành viên trong nhóm. Dù người quyết định cuối cùng là nhà lãnh đạo nhưng nhân viên sẽ có thể nói ra quan điểm, ý tưởng để cùng đưa ra giải pháp cho dự án.
Ưu điểm:
- Làm cho nhân viên cảm thấy có giá trị cho tổ chức
- Thúc đẩy sự sáng tạo, học hỏi lẫn nhau và tinh thần làm việc tích cực của nhân viên
- Giúp nhân viên phát triển được kỹ năng, trau dồi kiến thức chuyên sâu
- Giúp các thành viên trong nhóm teamwork tốt hơn
Nhược điểm:
- Cần nhiều thời gian để đưa ra quyết định cuối cùng
- Nhà lãnh đạo thiếu sự linh hoạt dẫn đến việc thiếu đi sự quyết đoán
- Một số trường hợp sẽ khó được đồng thuận, xung đột với nhau
Ví dụ: Một nhóm được giao cho dự án với nhiệm vụ là phát triển một sản phẩm mới. Người điều hành nhóm tạo điều kiện tư duy sáng tạo và khuyến khích tất cả các thành viên trong nhóm đóng góp ý kiến và đề xuất. Quyết định được đưa ra thông qua việc xây dựng đồng thuận, sự đóng góp từ tất cả mọi người trong nhóm.
Lãnh đạo theo phong cách tạo nhịp độ
Lãnh đạo theo phong cách tạo nhịp độ (Pacesetting leadership) là phương pháp mà nhà lãnh đạo quản lý tốc độ làm việc ổn định (có thể điều chỉnh tốc độ nếu cần thiết) nhằm hướng tới kết quả đầu ra chất lượng từ nhân viên và đảm bảo công việc luôn thực hiện đúng thời hạn và chính xác.
Phong cách này phù hợp với những nhân viên giàu kinh nghiệm, môi trường làm việc ổn định và cần hoàn thành các công việc đều đặn và liên tục.
Ưu điểm:
- Giảm tải stress, mệt mỏi cho nhân viên
- Tạo ra môi trường làm việc tích cực và học hỏi lẫn nhau
- Tăng cường năng suất làm việc và hiệu quả
Nhược điểm:
- Có thể gây nhàm chán và giảm động lực từ nhân viên
- Kìm hãm sự sáng tạo, đổi mới từ nhân viên
- Khi gặp các tình huống khẩn cấp sẽ thiếu đi sự linh hoạt
Phong cách lãnh đạo phục vụ
Phong cách lãnh đạo phục vụ (Servant leadership) là phương thức mà nhà lãnh đạo đặt sự phục vụ cho tổ chức lên hàng đầu thay vì tập trung vào các nguyên tắc của bản thân họ.
Các nhà lãnh đạo tự phục vụ sẽ nỗ lực hết mình để thúc đẩy sự phát triển và truyền cảm hứng cho các thành viên trong nhóm để đạt được kết quả tốt nhất. Phong cách này yêu cầu sự đồng cảm, thấu hiểu, sự chính trực và sự hào phóng của các nhà lãnh đạo.
Ưu điểm:
- Xây dựng lòng tin với người khác nhờ vào sự thẳng thắn, trung thực trong suy nghĩ và lời nói
- Giúp nhà lãnh đạo thấu hiểu những gì mà nhân viên cấp dưới đang mắc phải và cần có những giải pháp xử lý
- Tìm ra điểm mạnh của các thành viên trong nhóm
Nhược điểm:
- Nhà lãnh đạo tự phục vụ dễ bị tụt lại phía sau so với các nhà lãnh đạo có tham vọng cao
- Mất nhiều thời gian để xây dựng lòng tin và sự gắn kết giữa các thành viên
- Phong cách này được cho là không có sự linh hoạt để xử lý các vấn đề có áp lực cao
Phong cách huấn luyện
Kiểu lãnh đạo theo phong cách huấn luyện (Coaching leadership) tập trung vào việc tìm ra điểm mạnh và nuôi dưỡng những điểm mạnh đó của mỗi thành viên trong nhóm và phát triển các chiến lược để giúp họ làm việc, xây dựng mối quan hệ với nhau tốt hơn.
Phong cách này tượng tự như phong cách dân chủ, chỉ khác ở chỗ là kiểu này nhấn mạnh đến sự thành công của mỗi cá nhân.
Ưu điểm:
- Thúc đẩy mối quan hệ tốt giữa lãnh đạo và thành viên trong nhóm khi được hỗ trợ phát triển các kỹ năng cần thiết cho họ
- Giúp xây dựng sự tự tin các thành viên trong nhóm
Nhược điểm:
- Tồn nhiều thời gian để phát triển đội nhóm do không phải đào tạo nhân viên nào cũng hiệu quả
Phong cách lãnh đạo theo tình huống
Lãnh đạo theo tình huống (Situational leadership) là cách các nhà lãnh đạo thay đổi phong cách quản lý để đáp ứng các tình huống cụ thể bao gồm nhiệm vụ, đánh giá năng lực, cam kết của mỗi cá nhân và điều chỉnh phương pháp lãnh đạo nhân viên cho phù hợp.
Ưu điểm:
- Khuyến khích sự sáng tạo từ nhân viên
- Đảm bảo các nhân viên trong nhóm không bị tình trạng mắc kẹt khi phải làm việc theo tình huống không phù hợp
Nhược điểm:
- Dễ gây ra tình trạng căng thẳng cho nhóm do cách tiếp cận của lãnh đạo thay đổi liên tục
- Các nhà lãnh đạo cần phải có trình độ chuyên môn cao về quy trình và chức năng kinh doanh để đưa ra quyết định kịp thời và họ phải có khả năng xoay chuyển nhanh
Lãnh đạo theo phong cách quan liêu
Lãnh đạo theo phong cách quan liêu (Bureaucratic leadership) là kiểu các nhà lãnh đạo phải tuân theo quy tắc. Khác với lãnh đạo độc đoán, phong cách này có thể lắng nghe những đóng góp, ý kiến của nhân viên, nhưng họ vẫn có thể từ chối nếu đóng góp đó không phù hợp với chính sách công ty hoặc tục lệ trước đây.
Ưu điểm:
- Nâng cao sự sáng tạo cho một số nhân viên
- Giảm khả năng thiên vị và thay bằng các nhiệm vụ quan trọng
- Giúp nhân viên tuân thủ theo những quy tắc rõ ràng nhằm nâng cao tính kỷ luật
Nhược điểm:
- Nhân viên sẽ không bị kiểm soát như lãnh đạo chuyên quyền, nhưng họ sẽ cảm thấy thiếu tự do trong việc họ có thể làm được gì trong vai trò của họ.
- Phong cách này dễ kìm hãm với các tổ chức muốn tăng trưởng nhanh chóng và nhiều tham vọng.
Phong cách lãnh đạo có tầm nhìn xa
Phong cách lãnh đạo có tầm nhìn xa hay còn được gọi là lãnh đạo liên kết (Visionary leadership) là kiểu lãnh đạo tập trung vào các mục tiêu dài hạn và tương lai nhằm mục đích truyền cảm hứng và chỉ đạo nhóm đạt được mục tiêu chung đó.
Kiểu lãnh đạo này khuyến khích sự hợp tác, tinh thần động đội và trí tuệ cảm xúc từ người khác. Đồng thời cũng thúc đẩy đổi mới văn hóa công ty và cá nhân hóa ý tưởng và cách tiếp cận mới.
Ưu điểm:
- Thúc đẩy và truyền cảm hứng các nhóm tham gia vào công việc hiệu quả
- Giúp các thành viên làm được nhiều việc và tận hưởng công việc nhờ có tầm nhìn xa để hướng tới
Nhược điểm:
- Thường bỏ qua các vấn đề thường ngày do tập trung vào các ý tưởng dài hạn, dễ dẫn đến tình bỏ qua các vấn đề hay rào cản trong tương lai
Ví dụ: Một công ty công nghệ đang phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường và sự thay đổi nhanh chóng về sở thích của người tiêu dùng. Nhà lãnh đạo cần áp dụng phong cách lãnh đạo chiến lược nhằm tập trung vào lập kế hoạch và xây dựng tầm nhìn dài hạn để dẫn dắt công ty qua những thách thức này. Họ phân tích xu hướng thị trường, xác định cơ hội tăng trưởng và phát triển các chiến lược sáng tạo để giữ vững vị thế dẫn đầu trên thị trường.
Lãnh đạo giao dịch
Phong cách lãnh đạo giao dịch (Transactional leadership) được hiểu là dựa trên khen thưởng và phạt để thúc đẩy tinh thần làm việc và định hướng hành vi cho nhân viên. Do đó, những người quản lý sẽ đặt các tiêu chuẩn và quy tắc riêng để họ giám sát hiệu suất làm việc của nhân viên.
Phong cách này nhằm đảm bảo công việc luôn hoàn thành đúng tiến độ và đáp ứng đạt được những mục tiêu và tiêu chuẩn đã định ra trước đó.
Ưu điểm:
- Đảm bảo tính công bằng về khen thưởng và phạt rõ ràng khi họ đạt hay không đạt được các mục tiêu kinh doanh
Nhược điểm:
- Phong cách này thiên về động viên nhân viên hơn là việc xây dựng mối quan hệ, huấn luyện và phát triển tinh thần đội nhóm
- Nếu tình trạng nhân viên bị phạt bởi những sai sót không cố tình gây ra trong công việc họ sẽ dễ mất động lực để làm việc
Ví dụ: Một nhóm bán hàng được đặt KPI về bán hàng cho quý, thì tiền thưởng được cung cấp cho những người cố gắng đat được KPI bán hàng và cũng có hình phạt cho những người không đạt được. Người quản lý bán hàng cần theo dõi chặt chẽ hiệu suất dựa trên hiệu suất cá nhân và nhóm, đảm bảo trách nhiệm và luôn thức đẩy tinh thần cho nhóm.
Cách tìm ra phong cách lãnh đạo phù hợp cho bản thân
Khám phá bản thân
Mỗi cá nhân đều có con đường riêng để khám phá bản thân, một số người chấp nhận sự rủi ro và dấn thân vào những trải nghiệm mới, trong khi những người khác ưu tiên thời gian để lắng nghe bản thân, viết nhật ký và tự đánh giá những điểm mạnh và yếu của mình.
Dù bạn chọn cách nào, việc hiểu biết về bản thân là bước quan trọng nhất để trở thành một nhà lãnh đạo.
Tìm ra giá trị và thách thức của nhà lãnh đạo
Hiểu rõ về bản thân sẽ giúp bạn nhận biết những điều quan trọng với bạn và những khó khăn mà bạn đang gặp phải. Để trở thành một nhà lãnh đạo đòi hỏi khả năng hành động và ra quyết định nhanh nhẹn, do đó việc xác định các giá trị cá nhân của mình sẽ rất hữu ích.
Khi bạn ghi chép các giá trị của mình, hãy nhìn những khoảnh khắc quan trọng trong quá trình sống của bạn. Sau đó, hãy tìm ra các xu hướng, những người mà bạn quan tâm và các chủ đề phổ biến.
Việc tạo ra một bản phác thảo sẽ giúp bạn thấy được cách bạn phản ứng, nhận ra điểm mạnh và điểm yếu của mình, cũng như xác định nền tảng cho các giá trị cốt lõi của bản thân.
Quan sát những nhà lãnh đạo bạn tôn trọng
Tại sao chúng tôi lại nhắc đến vấn đề này? Vì khi bạn quan sát những người lãnh đạo giỏi có thể sẽ giúp bạn xác định phong cách lãnh đạo cho mình. Khi bạn thấy những điều đó ở các cuộc trò chuyện, cuộc họp hay các buổi thuyết trình, hãy cố gắng ghi chép lại những gì bạn thích.
Hãy trải nghiệm thử những phong cách khác nhau
Việc thực hành thực tế là cách hiệu quả nhất để bạn tìm ra phong cách lãnh đạo cho mình. Bạn có thể tạo ra bản tóm tắt về những điều bạn quan tâm và sau đó xem lại ghi chú của mình trước cuộc họp tiếp theo để xem cách bạn có thể tích hợp chúng vào các hoạt động tương tác của mình.
Tìm cố vấn kinh doanh
Làm việc với huấn luyện viên kinh doanh cũng là một cách giúp bạn phát triển phong cách lãnh đạo của mình. Người cố vấn có thể là người đến từ nơi làm việc mà bạn tôn trọng và nhận được phản hồi chất lượng từ đó, cho dù đó là một nhà lãnh đạo khác hay đồng nghiệp mà bạn tin tưởng.
Không có phong cách lãnh đạo nào là hiệu quả nhất, do mỗi phong cách sẽ có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Vì vậy, các nhà lãnh đạo có thể linh hoạt sử dụng nhiều phong cách khác nhau, tùy thuộc vào tình huống cụ thể và nhóm người mà họ đang lãnh đạo.
Bên cạnh đó, tại Học Viện PMS cũng đang cho triển khai khóa học kỹ năng quản lý và lãnh đạo giúp các nhà lãnh đạo tìm ra được phong cách, nâng cao cho mình những kỹ năng, kiến thức chuyên môn để thành công hơn trong môi trường kinh doanh ngày càng khắc nghiệt ngày nay. Nhanh tay đăng ký để nhận nhiều ưu đãi từ PMS.
Xem thêm bài viết liên quan:
- Phân biệt lãnh đạo và quản lý
- Tố chất lãnh đạo là gì? Các tố chất của một nhà lãnh đạo giỏi
- Yếu tố tạo nên nghệ thuật lãnh đạo
- Các kỹ năng lãnh đạo mà nhà lãnh đạo giỏi cần biết
Đăng ký nhận bản tin
Hãy gửi thông tin để không bỏ sót bất kỳ tin tức hoặc chương trình khuyến mãi từ Học Viện PMS