Xã hội ngày nay chứng kiến những biến đổi về kinh tế, xã hội, văn hóa và lối sống. Sự phát triển này mang lại cải thiện đáng kể trong chất lượng cuộc sống. Nhưng song song với đó lại mọc lên những thách thức mới, chưa từng trải nghiệm trước đây, khiến cho việc đối mặt trở nên khó khăn và phức tạp hơn.
Vì vậy, trong xã hội hiện đại, kỹ năng sống trở thành yếu tố quan trọng giúp con người thích nghi và nâng cao chất lượng cuộc sống. Hãy cùng PMS tìm hiểu về định nghĩa và tầm quan trọng ngay tại bài viết dưới đây.
Kỹ năng sống là gì?
Kỹ năng sống (Life skills) là tập hợp khả năng thích nghi và hành vi tích cực giúp mỗi cá nhân ứng phó với các thách thức và khó khăn của cuộc sống. Hiểu theo cách khác, đây cũng được gọi là năng lực tâm lý xã hội của con người có được thông qua giáo dục hoặc trải nghiệm thực tế để giải quyết các vấn đề thường gặp trong cuộc sống.
Kỹ năng sống không chỉ là về việc nhận thức, mà còn về khả năng áp dụng kiến thức đã học để xử lý các tình huống thực tế trong cuộc sống hiệu quả.
Tại sao kỹ năng sống lại quan trọng?
Để tóm gọn cho bạn thấy được tầm quan trọng của việc trang bị những kỹ năng sống cho bản thân, hãy xem các ý dưới đây:
- Giúp phát triển bản thân để nâng cao chất lượng cuộc sống.
- Giúp tích lũy kiến thức, kinh nghiệm để thành công trong sự nghiệp.
- Thúc đẩy sự lạc quan và tích cực trong cuộc sống.
- Xây dựng và duy trì các mối quan hệ tốt đẹp hơn.
- Giúp mỗi người chủ động trong mọi việc và cuộc sống cảm thấy hạnh phúc hơn.
- Thích ứng với sự thay đổi liên tục.
- Giúp mỗi người biết cách xử lý, hành động phù hợp cho mỗi tình huống bất ngờ xảy ra.
Nhưng thực tế trong trong cuộc sống thì kỹ năng sống thôi là chưa đủ, bạn cần phải tìm hiểu một số thông tin quan trọng về kỹ năng mềm và kỹ năng cứng đóng vai trò quan trọng như thế nào vào trong công việc, học tập và cuộc sống.
“Mỗi ngày trong cuộc đời bạn là một bài học khác. Nếu bạn học tốt bài học và áp dụng nó, dù tích cực hay tiêu cực, bạn sẽ quyết định điều gì sẽ xảy ra vào ngày mai của mình.”
Các kỹ năng sống cơ bản trong cuộc sống
Vào năm 1999, tổ chức Y tế Thế giới (WHO – World Health Organization) đã nhận định những kỹ năng sống cốt lõi của con người qua phương pháp Delphi, bao gồm:
Giao tiếp hiệu quả
Giao tiếp là kỹ năng sống cần thiết nhất trong cuộc sống, bất cứ bạn làm ngành nghề nào đi nữa bạn cũng cần phải biết cách giao tiếp với người khác. Bạn có thể giao tiếp với người khác bằng lời nói, văn bản hoặc giao tiếp phi ngôn ngữ để giúp bạn truyền tải thông tin, giải thích tới người khác giúp họ hiểu và hình dung được.
Bên cạnh đó, trong quá trình giao tiếp, bạn cũng cần phải kết hợp giữa khả năng trình bày, thuyết trình và lắng nghe những gì mà người khác nói.
Thuyết phục
Kỹ năng thuyết phục được áp dụng trong nhiều tình huống trong công việc và cuộc như thương lượng, đàm phán, xây dựng quan hệ cá nhân,… Nó đóng vai trò quan trọng trong việc đạt được mục tiêu và thúc đẩy sự phát triển cá nhân và sự nghiệp.
Khả năng thuyết phục đòi hỏi sự nhạy bén, kiên nhẫn và hiểu biết về người khác để biết cách điều chỉnh thông điệp của mình sao cho phù hợp với đối tượng và mục tiêu thuyết phục. Để phát triển kỹ năng thuyết phục, bạn cần học cách xây dựng lý lẽ thuyết phục, tạo lập liên kết với người nghe và sử dụng ngôn ngữ thúc đẩy hành động.
Giải quyết vấn đề
Giải quyết vấn đề là quá trình tư duy và hành động, trong đó chúng ta sử dụng kiến thức, kỹ năng và sự hiểu biết của mình để để xác định và tìm giải pháp cho vấn đề và thách thức hằng ngày.
Ra quyết định
Ra quyết định là kỹ năng sống quan trọng trong cuộc sống và công việc, đây là việc việc xác định và lựa chọn những phương án tốt hơn để thay thế. Trong quá trình đó, việc bản thân mỗi người ra quyết định sẽ dựa vào các giá trị, niềm tin, lợi ích, mục tiêu… để đưa ra các quyết định phù hợp. Đây.
Làm việc nhóm
Làm việc nhóm là khả năng hợp tác và làm việc cùng với các thành viên theo nhóm. Đây là kỹ năng sống quan trọng ngay từ khi còn trên ghế nhà trường và sau này khi đã đi làm ở môi trường làm việc trên công ty. Kỹ năng này giúp bạn xác định rõ mục tiêu và vai trò của mỗi thành viên trong nhóm để từ đó có thể giao tiếp, chia sẻ ý kiến và thông tin, đưa ra ý tưởng hiệu quả.
Tư duy phản biện
Tư duy phản biện nghĩa là quá trình sắp xếp các sự kiện, đánh giá các lập luận và phân tích các ý tưởng để đưa ra những phán đoán tốt nhất. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi bạn phải lập luận có tính logic, rõ ràng, đầy đủ chứng cứ và mang tính khách quan để tránh những hậu quả không mong muốn trong tương lai.
Tư duy sáng tạo
Tư duy sáng tạo được hiểu là việc hiểu và xác định vấn đó, sau đó chuyển đổi thành những suy nghĩ, diễn giải lại thông tin để tìm ra các giải pháp, ý tưởng mới cho các vấn đề đó.
Sự sáng tạo liên quan tới sự trôi chảy và sự trau chuốt của những ý tưởng mà bạn đưa ra. Sự trôi chảy là những ý tưởng liên quan mà bạn đưa ra mang tính tính độc đáo, sự chau chuốt là những ý tưởng đó có thể được xây dựng.
Tự nhận thức
Tự nhận thức là khả năng tập trung vào bản thân, bao gồm việc bạn ý thức được hành động, hành vi, thái độ và cảm xúc của bạn khi làm điều gì đó. Khi hiểu rõ bản thân, bạn sẽ có hiểu ra vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau, để từ đó có những hành động rõ ràng và có mục đích. Điều này giúp bạn tự tin hơn khi thực hiện điều đó mang lại những giá trị gì và mang lại kết quả tốt hơn.
Tự nhận thức là kỹ năng sống quan trọng, giúp bạn trở thành một nhà lãnh đạo giỏi có thể đưa ra những quyết định đúng đắn.
Khả năng phục hồi tâm lý
Thất bại là điều không thể tránh khỏi trong mọi khía cạnh cuộc sống dù là học tập hay công việc. Tuy nhiên, nếu bạn xem việc thất bại là một phần tất yếu trong quá trình học hỏi, bạn sẽ rèn luyện được khả năng phục hồi tâm lý, đây là liều thuốc giúp bạn nhận ra những bài học từ thất bại là những bài học quý giá nhất.
Nhờ vào đó, bản thân bạn sẽ mạnh mẽ, không bao giờ khuất phục trước những khó khăn, thử thách và chỉ tiến lên phía trước.
Kiểm soát cảm xúc
Cuộc sống luôn tồn tại mặt tiêu cực và tiêu cực, lúc này chúng ta phải đối mặt với nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau. Vì thế, kiểm soát cảm xúc sẽ giúp bạn có thể điều chỉnh và quản lý cảm xúc của mình hiệu quả, từ đó đưa ra những quyết định sáng suốt và xây dựng các mối quan hệ tích cực.
Bên cạnh đó, kiểm soát cảm xúc tốt sẽ giúp bạn có một cuộc sống khỏe mạnh, hạnh phúc và đạt được những thành công trong công việc dù bạn ở cấp bậc quản lý hay cấp dưới.
Đồng cảm
Đồng cảm giúp chúng ta thấu hiểu và chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ của người khác. Các mối quan hệ trở nên tốt hơn nếu chúng ta biết đặt mình vào vị trí của người khác. Bạn thử quan sát xung quanh sẽ thấy, những người có sự đồng cảm thường có xu hướng giúp đỡ người khác nhiều hơn.
Trong công việc hoặc cuộc sống thường ngày, nếu bạn có khả năng đồng cảm, bạn sẽ dễ dàng xử lý những xung đột, mâu thuẫn trong các tình huống khó khăn bằng cách lắng nghe và thấu hiểu với nhau để tìm ra những giải pháp tốt nhất cho cả đôi bên.
Cho đi và nhận lại
Cho đi và nhận lại không chỉ là một hành động, mà còn là kỹ năng sống quan trọng giúp tạo dựng môi trường sống tích cực và lòng nhân ái. Khi chúng ta biết cho đi, chia sẻ và giúp đỡ người khác, chúng ta sẽ xây dựng được mối quan hệ tốt với người khác, cảm nhận được niềm hạnh phúc và ý nghĩa của cuộc sống.
Ví dụ điển hình gần đây nhất, đợt lũ lụt miền Trung vào năm 2020, đây được xem là cơn lũ lịch sử gây thiệt hại nhiều đến người dân miền Trung lúc đó. Nhưng trong thời điểm khó khăn đó, chúng ta lại thấy nhiều tấm lòng từ các mạnh thường quân đó ra tay giúp đỡ bà con miền trung bằng cách chia sẻ lương thực, quần áo, chăn gối, tiền,.. Mỗi hành động lúc đó đều thắp lên niềm tin, hy vọng cho bà con miền Trung, đây cũng chính là nét truyền thống đầy nhân ái của người Việt Nam từ xưa đến nay.
Tự chăm sóc bản thân
Tự chăm sóc bản thân là kỹ năng sống cơ bản mà mỗi người chúng ta được học hỏi từ khi còn nhỏ như vệ sinh cá nhân, ăn mặc, nấu ăn,… Dù đơn giản nhưng khả năng này lại đóng vai trò quan trọng giúp chúng ta tạo ra thói quen tốt, duy trì sức khỏe, cân bằng tinh thần và đối mặt với những khó khăn trong cuộc sống một cách tích cực.
Khi biết cách chăm sóc bản thân tốt hơn, chúng ta sẽ tự lập hơn, tự tin hơn khi đối mặt với những áp lực, căng thẳng trong cuộc sống.
Kỹ năng sinh tồn
Kỹ năng sinh tồn là tập hợp những kiến thức, kỹ năng và khả năng của mỗi người để ứng biến, tự bảo vệ bản thân và tìm kiếm giải pháp trong những tình huống khẩn cấp, khắc nghiệt hay nguy hiểm. Ví dụ tìm kiếm thức ăn, nước uống, tránh thú dữ, thoát khỏi rừng sâu, tạo lửa, sơ cứu vết thương cơ bản,…
Kỹ năng sinh tồn đã được người xưa phát minh và áp dụng từ hàng ngàn năm trước, chứng tỏ tầm quan trọng và tính hữu ích vượt thời gian của chúng. Cho dù ở thời đại nào đi nữa, bạn cũng nên trang bị những kỹ năng sinh tồn cơ bản để bảo vệ bản thân và ứng phó với những tình huống bất ngờ, khẩn cấp.
Cách rèn luyện và phát triển kỹ năng sống
Có rất nhiều cách để phát triển kỹ năng sống hiệu quả, nhưng dưới đây chúng tôi sẽ gợi ý cho bạn một số cách sau:
- Tham gia các buổi thiện nguyện, hoạt động ngoại khóa.
- Tham gia các khóa đào tạo từ các các tổ chức giáo dục uy tín.
- Tiếp tục học hỏi và rèn luyện mỗi ngày qua những trải nghiệm thực tế.
- Nhờ sự hỗ trợ từ bạn bè, người thân hoặc người cố vấn.
- Học cách tự nhận thức bản thân trước khi làm điều gì đó.
- Đọc sách, tài liệu liên quan về kỹ năng tâm lý xã hội.
Tóm lại, kỹ năng sống đóng góp vào sự phát triển cá nhân và xã hội, ngăn chặn các vấn đề tiêu cực nảy sinh, bảo vệ sức khỏe và quyền lợi con người. Việc thiếu life skills có thể dẫn đến nhiều vấn đề lệch chuẩn. Ngược lại, những người có kỹ năng tâm lý xã hội sẽ biết cách tự bảo vệ trước những khó khăn, từ đó làm giảm bớt tệ nạn xã hội, thúc đẩy sự phát triển xã hội văn minh hơn.
Để nâng cao các kỹ năng sống cho mình, dưới đây là những chương trình đào tạo tại Học Viện Tư Vấn – Đào Tạo PMS đang cung cấp:
Đăng ký nhận bản tin
Hãy gửi thông tin để không bỏ sót bất kỳ tin tức hoặc chương trình khuyến mãi từ Học Viện PMS