Tiêu chuẩn ISO 9000: Nội dung và nguyên tắc thực hiện ISO 9000

Trong tình hình hiện nay, chất lượng không còn là một lý thuyết đơn thuần nữa, nhưng là một tiêu chuẩn quan trọng luôn được các doanh nghiệp chú trọng đảm bảo thực hiện.

Với các doanh nghiệp đang thắc mắc làm thế nào để cải thiện chất lượng sản phẩm và dịch vụ của mình và luôn đáp ứng được kỳ vọng của khách hàng. Để giải quyết nhiều khía cạnh khác nhau của quản lý chất lượng, doanh nghiệp hãy tìm đến bộ tiêu chuẩn ISO 9000.

ISO 9000 là gì?

ISO 9000 là một bộ tiêu chuẩn quốc tế về quản lý chất lượng và đảm bảo chất lượng (QA) được phát triển để giúp các công ty ghi chép hiệu quả các yếu tố hệ thống chất lượng cần thiết để duy trì một hệ thống chất lượng hiệu quả. ISO 9000 không dành riêng cho bất kỳ ngành nào và có thể áp dụng cho các tổ chức có bất kỳ quy mô nào.

ISO 9000 có thể giúp một công ty thỏa mãn nhu cầu khách hàng, đáp ứng các yêu cầu theo quy định và đạt được sự cải tiến liên tục. Nó nên được coi là bước đầu tiên hoặc cấp độ cơ sở của một hệ thống chất lượng.

Sự liên quan giữa ISO 9000 và ISO 9001

ISO 9000 là một loạt hoặc một họ các tiêu chuẩn quản lý chất lượng, trong khi ISO 9001 là một tiêu chuẩn trong họ, tiêu chuẩn này nêu ra các nguyên tắc cơ bản và định nghĩa cho các hệ thống quản lý chất lượng (QMS).

Trong khi đó, ISO 9001 là tiêu chuẩn trong họ, nó xác định các yêu cầu cơ bản để thiết lập, triển khai và duy trì một hệ thống quản lý chất lượng hiệu quả. ISO 9001 hỗ trợ đảm bảo rằng tổ chức có đủ năng lực cung cấp sản phẩm và dịch vụ đáp ứng yêu cầu chất lượng của khách hàng. Để đạt được điều này, ISO 9001 xác định các quy trình, thiết lập các tiêu chuẩn quản lý chất lượng.

Bộ tiêu chuẩn ISO 9000 gồm có mấy tiêu chuẩn?

Bộ tiêu chuẩn ISO 9000 bao gồm 4 tiêu chuẩn:

• ISO 9001:2015: Hệ thống quản lý chất lượng – Yêu cầu
• ISO 9000:2015: Hệ thống quản lý chất lượng – Cơ bản và định nghĩa
• ISO 9004:2018: Quản lý chất lượng – Chất lượng của tổ chức – Hướng dẫn đạt được thành công bền vững (cải tiến liên tục)
• ISO 19011:2018: Hướng dẫn kiểm toán hệ thống quản lý

► Xem thêm: 7 công cụ quản lý chất lượng trong sản xuất

Lịch sử và các lần sửa đổi của ISO 9000: ISO 9000:2000, 2008 và 2015

ISO 9000 lần đầu tiên được công bố vào tháng 3 năm 1987 bởi Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO – International Organization for Standardization) , một cơ quan quốc tế chuyên ngành về tiêu chuẩn hóa bao gồm các cơ quan tiêu chuẩn quốc gia của hơn 160 quốc gia. Các tiêu chuẩn đã trải qua các lần sửa đổi vào năm 2000 và 2008.

Tới thời điểm hiện tại, ISO 9000:2015 là tiêu chuẩn mới nhất của ISO 9000 được cập nhật vào tháng 9 năm 2015.

Nội dung của các phiên bản trong tiêu chuẩn ISO qua các năm như sau:

• Năm 1987: Phiên bản đầu tiên có ba tiêu chuẩn QMS:
  • 9001 tập trung vào thiết kế;
  • 9002 tập trung vào QA trong sản xuất; và
  • 9003 tập trung vào QA trong quá trình kiểm tra cuối cùng.
• Năm 2000: Phiên bản này đã giảm lượng tài liệu cần thiết, thay thế cả ba tiêu chuẩn trước đó và tập trung vào quản lý quy trình và số liệu hiệu suất quy trình.
• Năm 2008: Không có thay đổi lớn nào trong phiên bản này mà chỉ có những giải thích để tăng tính nhất quán với các tiêu chuẩn ISO khác.
• Năm 2015: Đây là phiên bản hiện tại, cấu trúc đã được sửa đổi để dễ dàng tích hợp ISO 9000 với các tiêu chuẩn quốc tế khác. Nó cũng tập trung vào sự hài lòng của khách hàng, đo lường hiệu suất và ít mang tính chỉ định hơn.

Nguyên tắc quản lý chất lượng ISO 9000:2015

Tiêu chuẩn ISO 9000:2015 và ISO 9001:2015 dựa trên 7 nguyên tắc quản lý chất lượng mà ban quản lý cấp cao có thể áp dụng để thúc đẩy cải tiến tổ chức, cụ thể:

1. Tập trung vào khách hàng

• Hiểu được nhu cầu của khách hàng hiện tại và tương lai
• Căn chỉnh các mục tiêu của tổ chức với nhu cầu và mong đợi của khách hàng
• Đáp ứng yêu cầu của khách hàng
• Đo lường sự hài lòng của khách hàng
• Quản lý mối quan hệ khách hàng
• Mục tiêu vượt quá mong đợi của khách hàng

2. Khả năng lãnh đạo

• Thiết lập tầm nhìn và định hướng cho tổ chức
• Đặt ra mục tiêu đầy thử thách
• Mô hình giá trị tổ chức
• Thiết lập lòng tin
• Trang bị và trao quyền cho nhân viên
• Công nhận những đóng góp của nhân viên

3. Sự tham gia của mọi người

• Đảm bảo rằng khả năng của mọi người được sử dụng và đánh giá cao
• Khiến mọi người có trách nhiệm
• Cho phép tham gia cải tiến liên tục
• Đánh giá hiệu suất cá nhân
• Cho phép học tập và chia sẻ kiến thức
• Cho phép thảo luận cởi mở về các vấn đề và hạn chế

4. Phương pháp tiếp cận quy trình

• Quản lý các hoạt động như các quy trình
• Đo lường năng lực hoạt động
• Xác định mối liên kết giữa các hoạt động
• Ưu tiên các cơ hội cải tiến
• Triển khai nguồn lực hiệu quả

5. Sự cải tiến

• Cải thiện hiệu suất và năng lực của tổ chức
• Căn chỉnh các hoạt động cải tiến
• Trao quyền cho mọi người để thực hiện cải tiến
• Đo lường sự cải thiện một cách nhất quán
• Kỷ niệm những cải tiến

6. Quyết định dựa trên bằng chứng

• Đảm bảo khả năng tiếp cận dữ liệu chính xác và đáng tin cậy
• Sử dụng các phương pháp thích hợp để phân tích dữ liệu
• Ra quyết định dựa trên phân tích
• Cân bằng phân tích dữ liệu với kinh nghiệm thực tế

7. Quản lý quan hệ

• Xác định và lựa chọn nhà cung cấp để quản lý chi phí, tối ưu hóa nguồn lực và tạo ra giá trị
• Thiết lập mối quan hệ cân nhắc cả ngắn hạn và dài hạn
• Chia sẻ chuyên môn, nguồn lực, thông tin và kế hoạch với các đối tác
• Hợp tác trong các hoạt động cải tiến và phát triển
• Nhận ra thành công của nhà cung cấp

Nội dung cơ bản của bộ tiêu chuẩn ISO 9000

Thay vì tập trung vào các yêu cầu và điều khoản cần phải thực hiện như tiêu chuẩn ISO 9001, thì ISO 9000 lại cố gắng phổ biến và giải thích các khái niệm cơ sở, thuật ngữ và các nguyên tắc. Nội dung cơ bản của bộ tiêu chuẩn ISO 9000 bao gồm 3 phần:

Phạm vi áp dụng 

Xác định phạm vi tác động của các tiêu chuẩn ISO 9000 đến công việc và mục tiêu của nó trong việc hình thành và phát triển hệ thống quản lý chất lượng.

Các khái niệm cơ bản và nguyên tắc quản lý chất lượng

Giải thích định nghĩa các khái niệm và nguyên tắc để tạo cơ sở kiến thức chung cho để việc áp dụng tiêu chuẩn được đúng đắn và dễ dàng.

Xây dựng hệ thống các nguyên tắc quản lý chất lượng dựa trên các khái niệm và nguyên tắc.

Thuật ngữ và định nghĩa 

Nắm bắt và giải thích các thuật ngữ và định nghĩa có nêu trong tiêu chuẩn để đảm bảo sự nhất quán chung và đồng bộ. Các thuật ngữ bao gồm:

• Thuật ngữ liên quan đến tổ chức
• Thuật ngữ liên quan đến con người
• Thuật ngữ liên quan đến hoạt động
• Thuật ngữ liên quan đến hệ thống
• Thuật ngữ liên quan đến quá trình
• Thuật ngữ liên quan đến yêu cầu
• Thuật ngữ liên quan đến khách hàng
• Thuật ngữ liên quan đến kết quả
• Thuật ngữ liên quan đến thông tin, dữ liệu và tài liệu
• Thuật ngữ liên quan đến đặc tính
• Thuật ngữ liên quan đến hành động và đánh giá.

Những thông tin về tiêu chuẩn ISO 9000 về các phiên bản cũng như nguyên tắc để thực hiện các tiêu chuẩn này. Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn đọc hiểu được sơ bộ về ISO 9000, nếu còn gì thắc mắc, vui lòng liên hệ với chúng tôi để được giải đáp.